Review: JVC DLA-X5900BE / DLA-X5900WE / DLA-RS440 09/04/18

Uit de doos; Metingen

Zet je een projector vanuit de doos zomaar neer en ga je kijken, dan zul je nooit de volledige capaciteiten van zo'n apparaat gaan zien. De JVC DLA-X5900 projector heeft wel de mogelijkheid om bv. in REC709 je Blu-Ray films te vertonen, maar hij heeft dan wel een ISF-kalibratie nodig om alles wat de projector kan geven, netjes in banen te leiden. Vandaar dat ik in mijn review altijd een voor en nameting neerzet en deze bepreek, zodat je de voordelen kunt zien en het bereik van zo'n projector na ISF-kalibratie. Pas dan hebben de cijfers pas echt betekenis.

Zoals je op de voormeting kunt zien loopt de witbalans behoorlijk uit elkaar. Dit is iets wat meteen opvalt en een duidelijk verschil geeft na herstel. Kleuren worden een beetje smoezelig en het beeld ziet er meer als video uit zo, terwijl dit heel schoon en transparant hoort te zijn.
De Gammacurve loopt net boven de 2.2 en zou ik ook liever op de 2.4 zien, omdat de Blu-Ray films hierop gemasterd worden.
Kijk je naar de CIE Diagram die laat zien in hoeverre wij met ons oog kleuren kunnen waarnemen en in hoeverre een Blu-Ray dit moet laten zien via de REC709 driehoek, dan zie je dat alle kleuren wat van hun plek afwijken om hier goed en wel een Blu-Ray film mee te kijken.
Dit zie je ook terug aan de Luminantie van elke kleur in de Gamut Luminance, waar rood op DeltaE8 zit, Magenta op DeltaE11 en Blauw zelfs op DeltaE18, terwijl het menselijk oog de kleurafwijkingen al na DeltaE3 kan waarnemen.

Deze afwijkingen zie je terug in het beeld en het verschil is groot als dit eenmaal hersteld wordt. Een goedkopere projector kan er na ISF-kalibratie mooier uitzien dan een veel duurdere vanuit de doos bekeken en vergeleken. Het 4K HDR lijkt helemaal nergens op en is veel te donker en eigenlijk onbruikbaar, zo vanuit de doos dan, maar ik weet dat dit bij JVC heel mooi te krijgen is na een kalibratie.
Laten we daarom maar eens gauw gaan kijken wat we hier allemaal aan kunnen verbeteren.

Na ISF-Kalibratie; Metingen

Het blijft altijd een fantastisch iets, als zo'n ISF-kalibratie tot in de puntjes perfect is af te stellen en de projectors lekker meewerken. Zoals je op deze meting na de ISF-kalibratie kunt zien staat ook bij deze JVC DLA-X5900 alles netjes op zijn plek zoals ik het graag zie.

Kijk je naar de witbalans dan zie je dat dit perfect strak langs mekaar blijft lopen, zodat alle grijswaarden van zwart tot wit ook zonder kleurafwijking hun tint kunnen laten zien. Het beeld ziet er hierdoor zeer transparant en schoon uit.
Ook de gammacurve heb ik kunnen opliften naar een gemiddelde van 2.35. Dit zie je ook duidelijk terug aan de diepte in het beeld.
In de CIE Diagram kun je zien hoe netjes de kleuren voor REC709 op hun plek staan en dit ga je terug zien tijdens het kijken van je beeld materiaal.
Ook zijn de afwijkingen allemaal netjes rechtgetrokken en kun je op de Gamut Luminance zien dat alles netjes onder de DeltaE1 is gezet.
Zoals de DeltaE2000 laat zien heb ik alles behoorlijk gekregen zoals ik het ook heb bedoelt.

Ook voor 4K HDR heb ik deze projector behoorlijk aangepakt, want vanuit de doos ziet HDR er gewoonweg zeer teleurstellend uit. Hiervoor pas ik de gamma aan, maar na het kalibreren van HDR ziet het UHD er zeer indrukwekkend uit. Voor 4K HDR kun je op de JVC naast het aanpassen van de gamma ook zeer goed een whitebalance kalibratie doen met HDR Patterns en zelfs het CMS wat aanpassen, al is dit laatste vrij beperkter dan bij een ISF-kalibratie voor REC709, zoals je op de metingen kunt zien, welke zijn gedaan met Stimulus 50% HDR kleurenpatterns. Toch heb je er niet veel voor nodig om de kleuren aardig goed te krijgen voor UHD in DCI P3 en ziet het er duidelijk beter uit dan zo vanuit de doos.

Ik ben na deze complete kalibratie voor 2K, 3D en UHD dus erg benieuwd naar het eindresultaat op het grote witte doek.

Beeldprestatie in 2K SDR

Het uiteindelijke resultaat van de kalibratie zet zich om een prachtig beeld, dat zeer transparant, schoon en scherp is en dit alles wordt met een ongelooflijke diepte neerzet, alsof je vanuit een raam gewoon naar buiten kijkt in plaats van naar een digitaal paneel. En dit alles voor de prijs die je uiteindelijk maar voor deze projector hoeft neer te tellen hé. Vergeleken met wat ik vanuit de doos zag, is dit echt een veel mooiere en meer natuurgetrouwe projectie. Wel zie je meteen de verbeteringen in vloeiendheid en fijnere scherpte van de nieuwe upgrade vanaf de X5500 naar deze JVC DLA-X5900 met zijn e-Shift5 en verbeterde Frame Interpolatie. Het upscalen van je 1080P materiaal ziet er fantastisch uit en als je zijn grotere broer, de JVC DLA-X7900 niet zou kennen, dan zou je denken dat dit alles niet beter zou kunnen. De combinatie van het diepe zwart, de zeer heldere lichtopbrengst en de zeer fijne e-Shift5 zorgen ervoor dat het beeld werkelijk van het scherm af spat qua diepte en detail en dit gewoon in de Low Lampmodus op 270cm breed 100% structuurvrij en kleur neutraal scherm met gain 0.9. Ik kalibreer de JVC projectors ook altijd nog met een High Lampmode, dus overdag met een wat matige verduistering kun je dat heel goed compenseren met een extra boost aan lichtopbrengst.

Je begrijpt wel dat als je met deze projector naar een film kijkt alles er heel realistisch uitziet, alsof je de kleding bv. kunt voelen. Huid van mensen komt ook zeer geloofwaardig over. Ik bekijk meestal een paar demofilmpjes ter vergelijk en ook nu weer oogt de dakscene van Batman heel echt, alsof de zon echt schijnt en je er zelf bij bent. De bewegingen tijdens het inzoomen met de gebouwen om je heen in deze scene zijn erg moeilijk te compenseren, maar dit doet de JVC behoorlijk netjes. Natuurlijk is ook Star Wars zeer overtuigend wanneer je de sterrenhemel ziet en deze sterren van de gitzwarte hemel afspatten.  Echt, voor diegene die wel eens dataprojectie heeft gezien in een zaaltje of in een showroom van een niet goedverduisterde winkel met een Web-Only projector, kan zich niet voorstellen dat zo'n beeld met projectie echt mogelijk, voor dit bedrag, bij jou in huis. Je wilt echt niet meer naar de bioscoop toe, want vaak zit je dan met spijt te kijken, omdat het er bij jou thuis mooier uitziet.

Voor de volgende onderdelen verwijs ik je weer naar de vorige JVC DLA-X5500 review, omdat deze dingen vrijwel niet gewijzigd zijn, zoals:
- Zwartniveau
- Auto Iris
- Schaduw en Detail
- Beeldprestatie in 3D
- Projectieschermaanbeveling
- Garantie

De onderdelen die wel anders zijn bij deze JVC DLA-X5900 bespreek ik hier nog onder.

Helderheid in Ansi Lumen

In de lage lamp modus geeft deze projector al een zeer helder beeld op het witte doek wat hoger is dan bij de vorige X5500 en kun je behoorlijk groot projecteren en dat ISF-gekalibreerd, wat echt wel een hele prestatie is. Omdat de cijfers vaak per projector al wat kunnen verschillen heb ik hier toch een overzicht voor gemaak, specifiek van deze JVC DLA-X5900. Het blijft raar dat de meeste fabrikanten het groen en blauw van een projector oppeppen om meer licht te produceren alsof je zo'n heuse filmprojector als zaklamp/verstraler wilt gebruiken. Het is daarom ook zinloos om de cijfers op de specificaties van de fabrikant met elkaar te vergelijken, maar juist altijd de lichtopbrengst van de ISF-kalibraties in D65. Vandaar dat ik met een ISF-kalibratie het licht weer terugbreng naar 6500 Kelvin, maar wel probeer ik nog steeds het uiterste uit de lichtopbrengst te halen.

Hieronder heb ik even netjes alle metingen op een rijtje gezet voor een goed overzicht:
1205 Ansi Lumen - 6527K op User 1 ISF Low Lamp Mode
1407 Ansi Lumen - 6519K op User 2 ISF High Lamp Mode
  736 Ansi Lumen - 6524K op 3D ISF High Lamp Mode
1513 Ansi Lumen - 6518K op 4K HDR High Lamp Mode
1241 Ansi Lumen - 6902K op Natural
1244 Ansi Lumen - 6901K op Cinema
1097 Ansi Lumen - 8094K op Animation

Dat het 3D in High lampmodus maar 736 aangeeft blijft raar, maar JVC compenseert dit met zijn eigen 3D brillen die maar weinig licht wegnemen. Vergeet ook niet dat we een paar jaar terug gewoon met 700 Ansi Lumen op een 120"scherm zaten te kijken en dat zeer helder vonden. Maar natuurlijk wijn we verwend geraakt, al is dit voor 3D behoorlijk goed en het is ook het beste om het 3D eens zelf te beleven hier bij Mediasluis.

Motion Blur Reductie / Frame Interpolatie

JVC heeft dit wel weer aangepakt bij de nieuwe release van deze JVC DLA-X5900 en daar ben ik wel erg blij mee. Jaren terug waren de panelen van JVC wat traag met een hoop vegende bewegingen en was alles vrij onrustig. Met Frame Interpolatie imiteert de projector een High Frame Rate film van 48 of 96 beelden per seconde en vult de tussenliggende beelden zelf in, door te berekenen hoe die eruit zouden hebben gezien. In de loop van tijd hebben ze hier erg hun best op gedaan om deze techniek te verbeteren en vond ik het al behoorlijk goed bij de X5000 en de X5500. Nu verloopt het allemaal nog vloeiender en ziet het beeld er hierdoor strakker uit tijdens bv. pans. Pans zijn zijwaartse of opwaartse bewegingen gemaakt met de camera. Stel je een gebouw voor met vierkante ramen met kozijnen waarbij je met de camera van rechts naar links beweegt. Hiervoor zijn 24 beelden per seconde eigenlijk gewoon te weinig om dit vloeiend te laten verlopen. De vierkante ramen met kozijnen flipperen dan heel  schokkerig voorbij, maar met FI wordt het beeld in bv. 96 frames vertoont en met een berekening waar de kozijnen zouden moeten staan in de tussenliggende beelden. Dit ziet er veel rustiger uit. Het is nu op deze JVC DLA-X5900 zelfs zo goed gedaan, dat je bij de ondertiteling geen vegen tussen de letters ziet van het bewegend beeld erachter.
Elke fabrikant laat hier zijn eigen algoritmes op los om dit zo goed als het kan op te lossen en waar de één weer goed in is doet de andere op een ander gebied. Zo ziet de Motion Flow er op de Sony vloeiender uit, maar is het tussen de ondertitels weer wat meer storend. Toch doen deze twee merken het qua Frame Interpolatie wel het best op dit moment.

Niet iedereen houdt van FI, maar zelf vind ik het een geweldige toepassing en geeft het zeer veel rust in het beeld, vooral ook tijdens 3D. In de analoge bioscopen werd geen gebruik gemaakt van een FI, maar wel werd er een shutterblade gebruikt om hetzelfde beeld 2x of 3x extra te vertonen, waardoor je ook een soort veelvoudige frame vertoning hebt. Zelf projecteer ik ook analoog met mijn Elmo GS1200 projector en deze heeft ook een 3x Shutterblade. Met de functie True Cinema kun je ook dit simuleren voor een Retro bioscoop effect.

e-Shift5 en MPC

JVC heeft zijn e-Shift4 systeem opgewaardeerd naar e-Shift5.en het 4K ziet er nog gedetailleerder uit dan voorheen. Natuurlijk kun je door het razendsnel verschuiven van een 1080P chip geen volledige 4K resolutie bereiken, maar toch ziet er het ongelooflijk goed uit. Vergeleken met een Native 4K paneel zie je tijdens het kijken naar een 4K film vrijwel geen verschil tussen beiden. Vergelijk je dit tijdens een projectie van een 4K resolutie foto, dan kun je wel zien dat je de allerkleinste zeer fijne details er niet uit kunt persen met een verschuivingtechniek dat 1080P als basis gebruikt zoals de e-SHift5 doet, wat maar een kwart van 4K is. Wel moet ik zeggen dat ik behoorlijk onder de indruk ben van deze prestatie, vooral omdat je het verschil tijdens 4K film praktisch niet ziet vergeleken met Native 4K.

Dat je dan ook nog als je andere materiaal kunt opwaarderen naar 4K geeft deze projector echt een grotere meerwaarde, want al je oude materiaal ziet er als opnieuw uitgebracht uit.

Als je projector net uit de doos komt, dan hoor je de e-Shift 5 nog even zijn werk doen, omdat het systeem nog goed ingewerkt moet worden, maar als hij een tijdje draait verdwijnt dit en hoor je hem daarna vrijwel nooit meer. Dit valt mij bij elke nieuwe JVC projector op, vandaar deze constatering.
Zien werken doe je hem nu niet meer, wat bij de oudere e-Shift modellen nog wel het geval was, maar ik vond dit op de X5500 ook al zeer goed.

Met de Multiple Pixel Control (MPC functie) kun je de e-Shift5 heel fijntjes naar smaak afstellen, maar eigenlijk heeft JVC dit al zeer netjes voor je gedaan. Toch kun je dit naar smaak nog aanpassen, maar voorzichtigheid is hier wel geboden, want je raakt al snel gewend aan een overdadige instelling, met uiteindelijk een negatief resultaat en een digitaal ogend plaatje op het scherm.

Beeldprestatie in 4K HDR

Het 4K is door JVC weer wat verfijnd en ziet er zeer realistisch uit. De vernieuwde e-Shift5 op deze JVC DLA-X5900 laat elk detail wel heel fijntjes zien. Ook het upscalen van 1080P materiaal of zelfs DVD wat dat betreft, rekent de projector gewoon zeer netje om met nog meer scherpte en detail, zonder dat je dikke lijnen gaat zien als je dit met een verhoogde sharpening zou willen nadoen. Het is echt genieten om al je oude DVD's en Blu-Ray's terug te zien.

Nog leuker is het als je wat films die je al had opnieuw te zien maar dan in 4K HDR10, door een 4K UltraHD Blu-Ray player aan te sluiten en wat 4K UltraHD Blu-Ray's aan te schaffen. Zoals in het ISF-kalibratie deel al besproken is, dien je deze projector wel te laten kalibreren voor 4K HDR, anders ziet het er gewoonweg niet uit. De resolutie wordt natuurlijk wel gewoon heel gedetailleerd weergegeven, maar het beeld met HDR is gewoon veel te donker.

Eenmaal aangepast met de kalibratie hiervoor, ziet het 4K HDR beeld er wel zeer indrukwekkend uit. Het beeld spat van je scherm en zonlicht of spiegelende reflecties ogen heel realistisch en doet gewoon haast zeer aan je ogen. Je ziet gewoon dat je met HDR een veel groter spectrum hebt van zwart naar helder wit.  Het 4K HDR kalibreer ik wel in High lampmodus, omdat je echt die hoeveelheid aan licht nodig hebt voor het realistische plaatje. Het gemiddelde beeld ziet er dan uit zoals je SDR materiaal in Low Lampmodus, maar nu gaat je zwart nog dieper met veel details, maar geven de spiegelingen veel meer licht en schijnt de zon pijnlijk aan je ogen. Dit maakt het beeld zeer realistisch. De JVC DLA-X7900 doet dit alles zelfs nog mooier, dus als je HDR echt heel spectaculair vind kun je misschien eens naar deze projector komen kijken. Wat dat betreft is JVC wel koning van het HDR.

Daarnaast complimenteert de zeer fijne details van de 4K resolutie het levensechte geheel nog meer. Het gevoel dat je uit een raam kijkt wordt natuurlijk nog groter als je in de verte naar kleine details kunt turen. Rustige films met mooie vergezichten doen het dan ook heel goed en laten je echt genieten. Zet je daarna de Blu-Ray op die je er veelal bij krijgt, dan zoek je opeen naar je bril, omdat je de details echt duidelijk mist.

De grotere kleurdiepte op DCI P3 is echt duidelijk waarneembaar, door een nog levendiger en vollere kleurenpalet. Dit is niet hetzelfde als gewoon je kleurverzadiging van je TV opschroeven. Veel kleuren in de natuur zijn vergelijkbaar met dat van REC709 op je Blu-Ray schijf, maar het is een diepte in de kleur die verder gaat en soms gewoon nodig is om bepaalde kleuren juist weer te geven, want ook huidskleur komt nog echter over, zonder dat het rooier is. De grotere kleurdiepte was wel altijd een groot verschil in de bioscoop vergeleken met wat je thuis had, maar is nu dus ook in jouw bioscoop thuis zo mooi te zien.

Het bekijken van de 4K Ultra HD Blu-Ray's in HDR10, zien er fantastisch uit. De film Passenger is ongelooflijk mooi gedetailleerd en het HDR laar alles prachtig oplichten. De sterren en planeten, maar ook de verlichte bar,... echt alles is even mooi. En wat dacht je van het zwembad onder de sterrenhemel?
Ook de van 35mm film op 4K gescande oude Blade Runner is ongelooflijk mooi schoon en gedetailleerd. Zo mooi heb je deze film nog nooit gezien. Het verschil met de Final Cut Blu-Ray is toch wel erg leuk om te vergelijken. Deze film is in 4K HDR een fantastische beleving, in combinatie met de muziek van Vangelis,... echt een reis om meerdere keren te beleven

De ontwikkeling van het 4K HDR gaat voorlopig wel nog een paar jaar door, maar ik vind het nu al zo mooi, dat ik echt niet ga huilen als ik de nieuwe ontwikkelingen zou moeten missen. Je kunt wel 5 jaar gaan wachten tot het doorontwikkeld is, maar ik vind de tijdelijke standaard van nu is al zo mooi, dat ik al een aardige collectie aan 4K UltraHD Blu-Ray's heb staan.
Meer over de ontwikkelingen van 4K HDR kun je lezen in het artikel: De weg van 2K SDR naar UltraHD met HDR

Voor deze enorme hoeveelheid informatie kun je geen HDMI 1.4 gebruiken en hebben zelfs de meeste HDMI 2.0 kabels een zeer beperkt bereik en verliezen snel hun signaal ondanks hun dure aanschafprijs. Wil je dus goede HDMI kabels hebben voor zelfs langere afstanden, heeft Mediasluis speciaal hiervoor een mooi assortiment aan kabels toegevoegd. Er zijn zelfs Optische 4K HDMI kabels die wel tot 100 meter hun volledige signaal blijven geven.

Gamen en Lagtime

Dat de JVC DLA-X5900 ook zeer goed voor Gamers gebruikt kan worden, heeft de vorige X5500 al laten merken. Het is dan wel belangrijk dat je de Low Latency functie Aan zet. Het beeld blijft dan nog steeds ongelooflijk mooi, maar wel wat minder vloeiend. Deze JVC DLA-X5900 haalt dan een Lagtime snelheid van 41 Milliseconde. Dit is wel iets trager als bij de vorige X5500 maar het verschil is niet merkbaar. Voor de echte gamers die zelfs een draad muis gebruiken om elke milliseconde te winnen, zal dit niet bevredigend genoeg zijn en voor hen, maar voor de meesten wel. Een spel met zeer mooie omgevingen, kan vaak zelfs gewoon in de normale ISF-gekalibreerde film mode worden gebruikt met de Low Latency Off en dan heb je helemaal een adembenemende beleving in je game. De Lagtime is dan 155 Milliseconde, wat weer iets sneller is dan bij de vorige X5500. Het is wel echt een enorme beleving om te gamen in deze kwaliteit op een levensgroot formaat.

Om het geheel even op een rijtje te hebben,...

Een lagtime van 155Ms geeft bij:
24 fps een vertraging van 3,7 beeldjes per seconde.
30 fps een vertraging van 4,7 beeldjes per seconde.
50 fps een vertraging van 7.8 beeldjes per seconde.
60 fps een vertraging van 9.3 beeldjes per seconde.

Een lagtime van 41Ms geeft bij:
24 fps een vertraging van 1    beeldje  per seconde.
30 fps een vertraging van 1,2 beeldje  per seconde.
50 fps een vertraging van 2    beeldjes  per seconde.
60 fps een vertraging van 2.5 beeldjes per seconde.

Conclusie

Toen JVC voor de tweede keer al vrij snel met een nieuwe serie projectors kwam waren we vrij sceptisch. Zelfs zodanig, dat ik twijfelde of ik er wel een review van zou moeten maken. In veel opzichten verschilt dit model ook niet met de vorige X5500 serie, al moet ik wel zeggen dat ze een aantal kleine verbeteringen hebben aangebracht waardoor je eigenlijk niet zoveel meer te wensen hebt. De JVC DLA-X5900 is gewoon een hele mooie en zeer goed en fijntjes afgewerkte projector geworden, die nu nog €500 goedkoper is geworden ook t.o.v. zijn voorganger.

De JVC DLA-X5900 is nu nog vloeiender met zijn beweging in het beeld geworden door een verbeterde Blur Reduction / Frame Interpolatie. En de e-Shift5 ziet er nog meer verfijnd maar toch scherper en gedetailleerder uit als voorheen, waardoor het 4K nog mooier en realistischer is. Maar ook het upscalen van je oude filmmateriaal naar 4K heeft hier zeker voordeel van. Dit is eigenlijk wel genoeg om je te verzekeren van een projector waar je heel blij van gaat worden.
Zo blij dat je moet upgraden van een X5500 of X5000?
- Van een X5500 zeer zeker niet.
- Vanaf de X5000 zul je er wel een hoop winst aan hebben, want deze had wel dat je de e-Shift kon zien werken en duidelijk kon horen en het upscalen van je 1080P materiaal en lager kon je beter niet door je projector laten doen. Of je dit het waard vind ligt geheel aan jezelf.

Je hebt deze JVC DLA-X5900 een projector die er zeer gelikt uitziet, qua uiterlijk, maar zeker qua prestaties. Je hebt een geweldige 2K, 3D en 4K HDR projector die alles nog zeer netje upscaled ook, met genoeg licht om dit alles op een 120" scherm te kunnen doen. Daarnaast heb je een volledig elektrische lens bediening voor zowel Focus, Zoom alsook Lens Shift en deze zijn allemaal zeer ruim, wat plaatsing en eventueel gebruikmaking van een Cinemascopescherm zeer gemakkelijk maakt. Ja, deze projector heeft alles wat je maar kunt wensen, inclusief een CMS voor het perfect ISF-kalibreren in REC709 voor 2K en 3D, alsook de mogelijkheid om compleet te worden aangepast voor een spectaculaire 4K HDR beleving.

Als je geïnteresseerd bent in deze projector kun je terecht bij Mediasluis.