Review: Passieve 3D met Polarisators 08/07/15

3D Shutter Systeem

Momenteel zijn we in een digitale wereld beland, voor zowel fotografie, video als projectie en zijn bioscopen, maar ook home-cinema projectors uitgerust met een 3D shuttersysteem, dat heel snel het linker- en rechterbeeld wisselt om zo een perfect 3D beeld te kunnen vertonen.

Hiervoor heb je wel een 3D shutterbril nodig dat op hetzelfde moment het linker- en rechteroog opent en weer sluit. Dit systeem werkt erg goed en vooral met de projectors van vandaag de dag, die zeer veel licht geven en in een geweldige kwaliteit zowel een 2D- als 3D films kunnen laten zien. Een goed voorbeeld hiervan zijn bv. de Sony 3D projectors. Lees een review HIER of de JVC 3D projectors. Lees een review HIER of voor wie het allerbeste niet genoeg is HIER.

Wat momenteel in veel bioscopen wordt gedaan, is het 3D shuttersysteem omzetten naar een circulair polarisatie systeem, met als voordeel dat er nu gebruik gemaakt kan worden van lichtere en zeer goedkope 3D brillen en qua hygiëne ook veel beter is. Tientallen mensen die dezelfde bril delen is niet erg gezond. Nadeel is wel weer een beetje dat het traditionele witte scherm vervangen is voor een zilverscherm, wat voor gewoon 2D films wat nadeliger is omdat zo'n zilverscherm wat bijeffecten geeft, zoals hotspotting, een nauwere kijkhoek en wat minder heldere kleuren.

Je ziet dat ze in de bioscoop vaak maar één projector gebruiken en wanneer ze omschakelen naar 3D komt er iets voor de projector, dat het 3D Shuttersysteem omzet in Circulair gepolariseerd 3D.
Dit is ook bij jou thuis mogelijk en gaan we hier behandelen.

Le-Vision 3D Mini Polarizer

Le-Vision heeft een automatisch snel wisselende Polarisator dat 3D shutter omzet naar circulaire polarisatie. Dit is de Mini 3D Polarizer die relatief goedkoop is en mooi compleet geleverd wordt met 3D polarisatie brilletjes de nodige kabeltjes en metalen plaatjes om het systeem aan je projector vast te maken. Door aan het schroefwiel te draaien kun je het systeem voor je projector zetten of juist weer wegklappen.

Het mooie van deze Le-Vision Mini 3D Polarizer is, dat hij zowel met het DLP 3D systeem DLP-Link werkt, door hem gewoon voor de projector te plaatsen en het interne oog z'n werk te laten doen, maar tevens (Bij de versie van Mediasluis) is uitgerust met VESA, waardoor hij aan te sluiten is op projectors die een VESA Kabel aansluiting nodig hebben voor het 3D.

Ik was erg verrast om te zien dat dit apparaat zo makkelijk en goed werkt en bij de 3D Vereniging NVvS is er al erg veel over gesproken, na demonstratie en aanschaf door een aantal leden. In combinatie met bv. een DLP projector, deze polarisator en een draagbare zilverscherm tesamen met een Media Playertje, heb je een vrij goedkope draagbare RealD Cinema set die erg toegankelijk is omdat veel mensen voor een 3D show toch vaak al hun RealD bioscoop brilletje meenemen. Veel 3D fotografen kopen geregeld zo'n setje.

Bij mijn BenQ W7500 projector zag het er behoorlijk goed uit, maar via VESA op mijn Sony SXRD en JVC DiLA eShift projector had ik meer last van ghosting. Dit kan de eigenschap van de LCoS panelen in de projector zijn natuurlijk. In de bioscopen wordt ook veelal gebruik gemaakt van 3Chip DLP projectors. Nu heeft Sony bij zijn SXRD projectors de kleur Rood anders gepolariseerd dan Groen en Blauw, waardoor zo'n Polarisator dus niet werkt. Ook heeft JVC bij zijn eShift projectors de polarisatie 90 graden verdraait zitten t.o.v. andere merken. Bij de nieuwe Native 4K projectors van JVC is dit niet meer het geval en werkt zo'n polarisator wel meteen goed. Heb je een eShift projector van JVC, dan heeft Volfoni hier een oplossing voor.

Volfoni Smart Crystal Pro

Volfoni heeft ook zo'n polarisator systeem, de Smart Crystal Pro en gaat hierin nog wat verder. Het systeem is wel twee keer zo duur als dat van Le-Vision, maar bied ook meer. Het systeem ziet er wat professioneler uit vind ik. Het is makkelijker gewoon voor je projector neer te zetten dan de Le-Vision en als je het systeem vast schroeft kun je het gemakkelijk wegklappen voor 2D film of terugzetten als je 3D gaat kijken. Aan je projector zelf bevestigen gaat weer wat minder handig dan bij de Le-Vision. 

Deze Smart Crystal Pro werkt via DLP-Link 3D alsook met VESA, wat hem veelzijdig maakt, maar er is meer mogelijk met deze polarisator. Je kunt deze Volfoni Smart Crystal Pro aan je computer bevestigen en deze zo voor van alles aanpassen of de firmware updaten, Het 3D Links en Rechts omwisselen (Invert) wat bij sommige projectors nodig blijkt te zijn, vooral ook als 3D fotografen hun eigen standaard niet compatible hebben staan met bv. het Blu-Ray 3D standaard. Wat ik nog mooier vind is dat je tevens de Volfoni Smart Crystal Pro kan tweaken in allerlei mogelijkheden en fijner kan afstellen om de ghosting nog meer tegen te gaan, zodat het beeld er uiteindelijk nog schoner en scherper uit gaat zien.

Uiteindelijk is het resultaat op het scherm echt wel beter dan met de Le-Vision en oogt het 3D schoner en scherper. Deze Volfoni Smart Crystal Pro laat na het verbeteren van de ghosting nog steeds iets meer licht door dan de Le-Vision, waardoor het beeld op het scherm toch nog wat helderder is. Bij het snel wisselen kun je dit goed zien, maar neem je tussen het wisselen wat langer de tijd dan valt dat niet echt meer op natuurlijk.
Bij mijn BenQ W7500 projector zag het er toen behoorlijk goed uit.

Een Volfoni combineren met een JVC projector geeft natuurlijk een heel mooi resultaat, omdat dit van zichzelf al hoogwaardige projectors zijn en zo ook het 3D er hoogwaardig uitziet. Deze Volfoni polarisator is via VESA heel gemakkelijk op een JVC DiLA projector aan te sluiten, op de plaats waar normaal de RF 3D Transmitter geplaatst wordt. De Native 4K 3D videoprojectors van JVC werken nu meteen al goed met dit systeem, maar voor de eShift projectors van JVC is er een aangepaste versie van deze Volfoni Polarisator en wel de Smart Crystal Pro 90. Dit zag ik toen al op mijn eigen JVC eShift 4K 3D projector. Ik had toen erg last van ghosting en een vrij donker beeld, terwijl JVC juist zo helder is. Dit komt omdat JVC bij hun eShift projectors de polarisatiefilters een slag gedraait heeft zitten t.o.v. andere merken. Het probleem met de eShift projectors van JVC was bekend bij Volfoni en daarom hebben zij speciaal voor deze eShift JVC projectors dus een nieuw aangepast model ontwikkeld waarbij de polarisator een slag gedraait is en dat is dus deze Volfoni Smart Crystal Pro 90. Ik heb het resultaat van deze versie op zo'n JVC eShift projector in Parijs mogen testen en dat zag er zeer goed uit en doet het dus wel goed met JVC's eShift 4K 3D projectors.

Zoals ik al zei,... bij de nieuwe Native 4K N-serie projectors van JVC is dit niet meer het geval en werkt de gewone Smart Crystal Pro meteen al goed.

Le-Vision of Volfoni

Is het prijsverschil het wel waard om voor de duurdere Volfoni Smart Crystal Pro (90) te gaan, in plaats van de Le-Vision Mini 3D Polarizer?

Dit is moeilijk te zeggen.
Als je 3D film wel leuk vindt voor zo nu en dan en je dit als zijnde in RealD wilt doen zodat iedereen zijn eigen 3D bril kan meenemen, of als je gewoon een goedkope 3D Cinema wilt samenstellen om mee te nemen voor toegankelijke 3D-shows, dan is de Volfoni Smart Crystal Pro of Smart Crystal Pro 90 wellicht een te dure aanschaf.

Ga je voor een wat duurdere projector of geef je al veel geld uit voor een serieuze verbouwing om 3D als RealD in een kamer te plaatsen, dan zou ik zeker voor de Volfoni Smart Crystal Pro gaan.

Is 3D echt jouw ding en fotografeer je, of film je hierin en steek je hier veel tijd in omdat dit bv. je levenswerk is, of heb je een Native 4K 3D projector aangeschaft, dan zou ik zeker voor de Volfoni Smart Crystal Pro gaan, omdat je kwalitatief er ook meer uit kunt halen en je jouw werk zo mooi mogelijk wilt vertonen. Ook kan ik me zo voorstellen dat dit systeem op de lange termijn beter blijft werken dan de Le-Vision Mini 3D Polarizer.
*Dit laatste is vooral waar de fabrikant van Volfoni mee komt omdat ze naar hun zeggen kwalitatief betere polarisators gebruiken dan elk Chinees systeem. Dat klink best aannemelijk, maar is wel pas echt te zeggen na lang gebruik.

Passieve circulaire 3D brillen

Natuurlijk schaf je zo'n polarisator systeem aan omdat je veel 3D brillen nodig hebt en zo uiteindelijk goedkoper uit wilt zijn. Het geeft dan namelijk niet als iemand met zijn vingers de glaasjes kapot maakt, want ach, voor €1,50 haal je weer een RealD brilletje bij de bioscoop. Maar wil je dit systeem voor jezelf en je gezin complimenteren met een betere bril met stevige heldere glazen, die afwasbaar zijn en zelfs in te vouwen voor het makkelijk opbergen, dan heb je hier ook de PassivEco+ van XpandVision, zie foto's. De glaasjes hiervan zijn hard, stevig, helder en polariseren beter zodat je minder ghosting hebt t.o.v. de goedkopere RealD brilletjes.

Zilverscherm nodig

Voor gepolariseerd 3D heb je een zilverscherm nodig om het gepolariseerde licht op dezelfde manier weer terug te kaatsen naar jou als kijker. Voor situaties waar je jouw home-cinema zowel voor 2D als voor 3D wilt gaan gebruiken, heeft het wat nadelen. In een woonkamer zit je namelijk vaak met een brede opstelling in plaats van in het midden allemaal achter mekaar. Hierdoor heb je een scherm nodig dat een brede kijkhoek heeft.

We leven nu in een tijdperk met projectors die zo goed presteren, dat fabrianten nu nieuwe schermen ontwikkelen die zo neutraal mogelijk het beeld weergeven, terwijl voorheen juist de projectieschermen zo werden ontworpen om de tekortkomingen van een projector te compenseren.
Projectors gaven weinig licht dus maakten ze  projectieschermen met een hoge Gain waarde om de lichtopbrengst te verhogen en soms zelfs ruim te verdubbelen.
Voor projectors met een matig zwartniveau werden de High Contrast (HC) schermen ontwikkeld. Dit zijn lichtgrijze tot zelfs zeer donkergrijze projectieschermen om het zwart te verdiepen. Dit neemt dan wel weer een hoop van de llichtopbrengst weg. Om dit weer te compenseren wordt dit veelal gecombineerd met een hogere gain of gebruikte men een specifiek structuur in het doek.
Nu zijn de projectors zeer lichtsterk, juist vanwege het 3D en hebben ze een fantastisch diep zwartniveau. Die kwaliteiten worden met dit soort schermen nu juist weer afgebroken. Vandaar juist de nieuwe ontwikkeling van een neutraal scherm. Kijk bijvoorbeeld naar de HD-Progressive schermen van Projecta (Da-Lite). Deze schermen behoren nu tot het beste materiaal dat momenteel verkrijgbaar is en hebben een zeer brede kijkhoek, zijn volledig kleurneutraal en hebben geen structuur, wat de diepte, sprankelijkheid en detailering van zelfs 2K projectors zeer ten goede komt. Nog steeds is er een lichte variatie van Gain te verkrijgen en tevens een Perferatie variant, voor als je een speaker in het midden wilt plaatsen. Het HD Progressive 0.9 is het meest neutraal.
Zie een review hier: Review: Projecta HD Progressive.

Met 3D polarisatie, moet je qua schermmateriaal dus eigenlijk weer een stapje terug doen. Bij een goed polariserend zilverscherm heb je gauw last van hotspotting en lichtverlies aan de andere kant van waar je zit. Tevens zijn de kleuren wat doffer. Vaak hebben zulke schermen ook een grof structuur. Het is dus zoeken naar de gulden middenweg.

Ik ben al zeer lang op zoek naar een scherm voor in de huiskamer die multifunctiuoneel is, voor zowel passief 3D alsook 2D materiaal. Het liefst zonder structuur en met een wat bredere kijkhoek, maar toch goed polariserend. Ook zou het fantastisch zijn om hiervan een Tensioned Electrisch oprolbare versie te hebben. Ik heb nog steeds geen perfecte combinatie gevonden. Harkness in de UK heeft mooie zilverschermen zoals de 4e generatie Clarus XC140 of Clarus XC170 die Harkness adviseerd voor bioscoop theaters, omdat ze een wat bredere kijkhoek heeft en goed functioneert voor zowel 2D als 3D en met grote, fijne of zonder perforatie te verkrijgen is, voor wel of geen Centerspeaker achter het doek. Ook dit schermmateriaal is alleen als gespannen scherm in een Frame te koop. Voor een vaste opstelling in een speciaal ingerichte bioscoopkamer zou dit goed kunnen, of als Fastfold Frame scherm voor een dagpresentatie is dit mooi materiaal. Hetzij dat dit materiaal alleen opgerold mag worden en niet gevouwen.

Voor in een huiskamer wil je het veelal electrisch oprolbaar hebben en valt dit materiaal af. Vindt ik materiaal dat wel TabTensioned geleverd kan worden heeft het weer teveel last van hotspotting of structuur. In een huiskamer zit je al gauw te dichtbij om dit te kunnen accepteren.

De search is nog steeds gaande en ik hoor het graag als iemand iets gevonden heeft. Ik vond het alleen te lang duren om deze review te blijven uitstellen.

3D Polariser systeem of 3D Shuttersysteem

Het is erg leuk om te zien dat het mogelijk is om thuis een systeem neer te zetten dat hetzelfde werkt als in de bioscoop en tevens compatible is met die brillen.

Het 3D polarisatiesysteem is qua brillen zeer goedkoop en voor rond de €1 heb je al zo'n circulaire 3D bril. Je hebt voor het omzetten van 3D shutter naar polarisatie, wel ook een polarisator nodig en die kost natuurlijk ook wel wat. Het komt er dus eigenlijk op neer met hoeveel personen je verwacht 3D te gaan kijken en dit misschien op langer termijn genomen.

Het 3D Polarisatorsysteem met deze Polar-brilletjes geeft wel meer licht door en dus een wat meer helder plaatje op het scherm, dan met een 3D Shutterbril.
Ook is het veel hygiënischer als iedereen zijn eigen 3D brilletje meeneemt natuurlijk en bijna iedereen heeft momenteel ook wel zo'n RealD brilletje thuis liggen

Wel heb je een zilverscherm nodig dat als nadeel heeft dat het beeld wat hotspotting vertoond en een smalle kijkhoek heeft wil het goed polariseren. Een zilverscherm dat een brede kijkhoek heeft, polariseerd over het algemeen minder goed en laat weer meer ghosting toe. Een goed polariserend projectie doek is voor in een huiskamer met een brede kijkruimte niet echt fantastisch te realiseren, mnar voor in een zaaltje of een smalle lange kamer wel weer goed te doen en voor een goedkoop samengestelde meeneem RealD Cinema wel heel erg leuk.

Vergelijk ik de toegankelijkheid van het gepolariseerde systeem met dat van de 3D Shutter zelf, dan ben je met de €1 Rald brillen niet zo bang als kinderen met hun vingers aan de glazen van zo'n RealD brilletje zitten, terwijl dit bij zo'n dure 3D Shutterbril op z'n minst niet leuk is.
Tijdens het kijken in een minder goed verduisterde ruimte met wat strooilicht of sfeerlicht dan ziet het beeld er met een 3D Polarisator systeem nog steeds rustig uit terwijl je in zo'n situatie met licht dat niet meeflikkert op het 3D systeem erg last hebt van het trillen van de glazen in de 3D Shutterbril.
Zodra de ruimte wel volledig verduisterd is en je geen referentie hebt van licht dat niet meeflikkert, ziet het er allemaal wel gewoon rustig uit met een 3D Shutterbril. Licht dat namelijk van het scherm afkomt en de kamer oplicht flikkert toch op de frequentie van het 3D en dit zie je dus niet door de 3D Shutterbril.

Puur op kwaliteit beoordeeld, vind ik het beeld via een shuttersysteem met 3D Shutterbril wel een heel stuk beter. Je hebt echt minder last van ghosting met een 3D Shutterbril als met deze 3D Polarisator systemen en hierdoor oogt het beeld bij een 3D Shuttersysteem met Shutterbril schoner en scherper, maar wel wat donkerder.
Op de close-up foto's kun je zien in hoeverre de systemen nog wat ghosting laten zien bij de BenQ W7500 op een goed polariserend zilverscherm. 
Foto 1 Is het resultaat van de Le-Vision Mini 3D Polarizer.
Foto 2 Is het resultaat van de Volfoni Smart Crystal Pro.
Foto 3 Is het resultaat via het 3D Shuttersysteem zelf.
* Let wel: De foto's zijn met een eenvoudige camera even snel genomen om louter de ghosting te tonen. Ze laten absoluut niet de kwaliteit van het beeld zien. Ik heb bv. naderhand één van de foto's alsnog moeten uitvergroten, omdat ik bij het schrijven van deze review de Volfoni al weer had teruggestuurd en het fotograferen niet kon overdoen.

Hou je het om welke reden dan ook toch maar bij een 3D Shuttersysteem, dan zijn er toch nog mogelijkheden om ook dit op te waarderen naar een vaak wat beter systeem.
Om te beginnen kun je, indien je dit nog niet hebt, het IR 3D omzetten naar RF 3D. Hiervoor heb je een 3D RF Transmitter van bv. Xpand en wel de AD025-RF-X1 mits je 3D projector een 3D VESA aansluiting heeft. Sony levert bij zijn VPL-HW SXRD projectors een 3D Adapter kabel om alsnog de projector een VESA aansluiting te geven, zodat je dit alsnog kunt doen. Het voordeel hiervan is dat je geen signaal verlies hebt als je met je hoofd beweegt. Tevens blijven je afstands bedieningen gewoon werken tijdens het kijken naar 3D, wat met het IR 3D systeem een ramp is omdat het 3D signaal zo sterk is dat het elke andere IR apparaat onderdrukt.

Xpand heeft de X104 YOUniversal 3D brillen die compatibel zijn met bijna elk systeem, zowel IR als RF en maakt het magolijk om je eigen bril mee te nemen. Dit is wel zo hygiënisch, maar je kunt natuurlijk ook gewoon de brilmontuurtjes (Niet de glazen) bij veel visites even afdoen met een alcohol schoonmaakdoekje. 

Wat vooral mooi is aan deze Xpand X104 YOUniversal 3D brillen, is dat je ze net als bij de Volfoni Polariser Smart Crystal Pro 90 via de computer een update kan geven en dat ze af te stellen zijn tegen ghosting. waardoor het beeld er nog schoner en scherper uit gaat zien dan met elke andere standaard 3D Shutterbril. Lees de review hier:  Review: Xpand X104 YOUniversal 3D Brillen.