Review: Sony VPL-VW260ES / VPL-VW360ES Native 4K projectors 26/10/17

Uiterlijk

Als je deze projector uit zijn massief verpakte doos tilt en je haalt de bescherming ervan af, dan krijg je meteen een WOW gevoel over je heen. Dit ziet er zeer professioneel uit zeg. De voorkant geeft de illusie dat deze projector uit een bioscoop vandaan komt. Kom je van een Sony 2K model dan verwacht je tegenwoordig wel een soort ruimteschip gevormd model dat zo uit een Star Wars film komt, maar die kant zijn ze nu niet opgegaan. Dit is een vrij grote ombouw dat aardig neutraal is, maar veel professionaliteit uitstraalt en vooral de voorkant ziet er grandioos uit. Zo tussen de demonstratieprojectors hier valt hij ook enorm op en men is erg benieuwd wat daar dan wel niet uit mag komen. De buitenkant voelt wat grof van structuur aan als professioneel plastic, terwijl de voorkant weer van glimmend zwart plastic is en geeft een mooi contrast. Helemaal als je de Lens ziet met die stoere naar binnen wijzende ribben eromheen. Op de VPL-VW360ES (Foto 1) zijn deze bronskleurig, om dit model nog eens extra professioneel te laten ogen tegenover de VPL-VW260ES (Foto 2). Op foto 3 en 4 zie je de voorkant van beide modellen nog eens in het wit. Niet verkeerd hé? Natuurlijk dient dit louter voor de sier en voelen de ribben plastic aan, maar het oogt zeer decoratief en geeft net die WOW factor mee vind ikzelf. 

Lens

Wat meteen opvalt is dat deze projectors een enorme lens hebben. De projector oogt hierdoor lekker professioneel en dat is zeker ook aan het resultaat te zien. Die lens bevat volgens Sony namelijk naast optisch kuststof nu ook echte glasonderdelen, om zo een nog betere scherpte te verkrijgen op het witte doek en de gehele 4K resolutie weer te kunnen geven. Het resultaat mag er in ieder geval wezen want het beeld is tot in de hoeken zeer scherp.

Alle lensfuncties zijn volledig elektronisch te bedienen en afzonderlijk als knop op je afstandsbediening terug te vinden. Hiervoor kun je een patroon oproepen, maar deze is ook uit te zetten, zodat je dit alles met een passend beeld kunt doen, wat vooral bij focussen wel handig is.

Deze projector heeft tevens een behoorlijk groot zoombereik van c.a. 2.06x met een mooie groothoek tot een behoorlijke tele. Hiermee kun je een standaard 104" 16:9 scherm van 2.30cm breedte vullen vanaf 3.18 meter in de groothoekstand of op een afstand van 6.53 meter in de telestand.

Lensdop

Beide projectors hebben geen elektronische lensafdekking, maar maken gebruik van een lensdop die om de lens heen klampt. In tegenstelling tot sommige andere projectors waaronder Sony's eigen VPL-HW45ES en VPL-HW65ES die zo'n soortgelijke lenskap gebruiken, heeft dit op de VW260ES en VW360ES geen invloed op het iets ontregelen van de focus. De lens van deze projectors wordt motorisch stevig op zijn plaats gehouden. Op de HW45ES/HW65ES laten veel van mijn klanten de lensdop er het liefst af en gebruiken ze net als ikzelf gewoon een blaasbalg met kwastje eraan dat veelal wordt gebruikt voor het reinigen van cameralenzen, om zo het stof van de lens te blazen/verwijderen. Kom je van zo'n projector dan kun je nu wel gewoon de lensdop erop zetten en eraf halen als je gaat kijken. Of je dit ook daadwerkelijk gaat doen scheelt per persoon. Persoonlijk vind ik het er niet uitzien en neemt het de WOW factor weg al je de projector laat zien. Daarnaast moet je steeds naar de projector toelopen als je film gaat kijken en erna als je hem er weer op wilt zetten.

Om de lens heen zit aardig wat ruimte waar de projector nog wat extra verkoelende lucht opzuigt. Hierdoor wordt tijdens het projecteren meteen ook eventuele dwarrelende stofdeeltjes voor de lens weggezogen. Wel blijft het nog altijd verstandig om tijdens projectie niet te roken, om je panelen te besparen tegen bruine aanslag, want je lens blijft misschien wat langer schoon, maar het komt wel allemaal in je projector.

Lens Shift

Zowel de  Sony VPL-VW260ES als de Sony VPL-VW360ES hebben beide een behoorlijk ruime Lens Shift van 85% vertikaal en 80% horizonttaal. Dat is bijna het gehele beeld dat je naar boven of beneden, naar links of naar rechts kan verschuiven door alleen te shiften. Ook deze Lens Shift is elektronisch te verstellen. Dit maakt het plaatsen erg gemakkelijk, maar naderhand zul je hier misschien ook nog geregeld gebruik van maken. Als ik bv. op een 16:9 scherm naar een 2.35:1 film zit te kijken, dan vind ik het mooier om het beeld met de Lens Shift naar beneden te laten zakken zodat het aan de onderkant ook mooi is afgekaderd op de rand van het scherm. Het cinemascope beeld komt dan visueel wat groter over en zo heb je het als het ware lekker op je schoot. Met een elektronische Lens Shift kun je dit zakken en naderhand weer liften gemakkelijk even doen zonder uit je stoel te hoeven komen.

* Voor het plaatsen ga je als volgt te werk:
Plaats het beeld mooi op het scherm door middel van de Lens Shift, maar zoom iets uit zodat hij niet het hele beeld tot de kaders toe vult. Zorg dat het beeld aan geen enkele zijde, zowel boven, onder, links of rechts uitwaaiert. Is de rechter kant iets groter/langer dan links dan staat de projector iets scheef naar rechts, draai dit bij. Is de onderkant iets breder dan de bovenkant dan kantelt de projector iets naar beneden, schroef dan de pootjes aan de voorkant iets verder uit/of aan de achterkant iets verder in. Als elke zijden even lang zijn kun je beter zien of de projector scheef staat. Is dit helemaal goed, dan zoom je netjes in tot het scherm tot aan de kaders is gevuld. Hiermee voorkom je dat het beeld bij focussen aan één kant scherp is en aan de andere kant wazig. Veel Focus klachten komen hier uit voort.
Voor een uitgebreidere uitleg over het mooi plaatsen van je projector kun je dit artikel lezen: Projector plaatsen en uitlijnen

Lens Memory

Dit is één onderdeel wat de Sony VPL-VW360ES heeft en de Sony VPL-VW260ES moet missen. Je kunt de instellingen die je met de elektrische lensbediening hebt gemaakt zoals het passend inzoomen, shiften met de Lens Shift en de focus afstelling wegschrijven in een geheugenbank en met de druk op een knop weer terugroepen. Bij enkel één afstelling bij plaatsen heb je dit dus eigenlijk niet nodig.

Maar kijk je op een 16:9 scherm naar een 2.35:1 film (Tegenwoordig wordt het merendeel van de films in het cinemascope formaat geschoten.), dan heb je boven en onder een vrij brede balk over die nooit echt zo zwart wordt als de randen van je scherm zelf. Je kunt dan met de Lens Shift het beeld laten zakken tot de onderrand om zo een mooie omkadering te hebben, op de bovenkant na. Zo heb je het beeld lekker op je schoot en oogt het visueel wat groter. Met een druk op de knop kun je ervoor kiezen deze weer in zijn oorspronkelijke stand terug te brengen als je weer naar een 16:9 projectie gaat kijken en omgekeerd.
* Wel heb je een speler nodig waarmee je de ondertiteling van de film naar boven kunt verplaatsen, zodat deze niet onder je scherm bevindt. 

Wil je een Cinemascope scherm hebben dan is een projector met Lens Memory zeker aan te raden, omdat je nogal vaak wisselt van formaat, zoals bv. 16:9 (1.78:1), 1.85:1 of 2.35:1 en handmatig steeds in en uitzoomen, shiften en focussen is dan erg tijdrovend ook al kun je dit op de VW260ES elektronisch doen. Op de VW360ES stel je al deze formaten mooi in en schrijf je ze weg in de geheugens. Zo kun je zeer gemakkelijk wisselen van formaat en doet de projector dit alles geheel automatisch. Ziet er zeer professioneel uit ook, net als in de bioscoop. Zo heb je dan niet boven en onder, maar aan de zijkanten brede of minder brede randen, die ikzelf minder storend vind dan boven en onder omdat het visueel wat ruimer oogt.

Voor diegene die graag 3D kijken en dit het liefst doen met een passief systeem, bv. met een 3D Polarisator systeem waarvoor een zilverscherm nodig is, zou je eventueel ook een extra zilverscherm kunnen plaatsen achter je elektrische scherm die je voor normaal )niet stereoscopisch' materiaal gebruikt. Heb je dan 2 schermen, dan zul je de focus en zoom steeds iets moeten aanpassen en dit kun je dan ook mooi opslaan in de Memory Bank.
Voor Passieve 3D omzetting met een Polarisator kun je deze review lezen: Passieve 3D met Polarisators

Keystone

Dat hebben deze projectors niet en is ook geen gemis, want als het erop zit dan zullen veel onwetende mensen dit automatisch gaan gebruiken, terwijl deze projector een perfecte elektrische Lens Shift systeem heeft. Met een Keystone functie kun je het beeld digitaal wel rechttrekken als je de projector niet helemaal correct hebt geplaatst, maar dit gaat dan ten koste van de resolutie van de projector die bij een ruim gekantelde plaatsing na correctie de resolutie zelfs kan halveren. Tevens neemt het niet de onscherpte op sommige delen van het beeld weg, die juist ontstaan door het niet helemaal recht plaatsen van de projector t.o.v. het scherm.
Voor het correct plaatsen verwijs ik je graag naar het Lens Shift gedeelte uit deze review.

Afstandsbediening

De afstandsbediening van deze projectors is zeer overzichtelijk en ligt lekker in de hand. Na een tijdje bedien je hem zonder te kijken in het donker. Hij heeft natuurlijk wel verlichting, door op de linker bovenknop te drukken. De verlichting is blauw en goed genoeg om de toetsen te kunnen lezen maar verlicht daarbij niet meteen je hele bioscoop op. Het signaal is sterk en je hoeft er niet over na te denken waar je naar richt, want het kaatst gewoon via het scherm op je projector.

Je kunt op je AB meteen uit 9 modi kiezen. en onderin kun je direct bij de Sharpness, Brightness en Contrast, mits je het menu niet hebt gelocked. Dit is wel aan te raden, want je wilt niet dat als je per ongeluk half op je AB zit dat de projector settings versteld worden. Je kunt ook makkelijk switchen tussen de settings van 3D, Motionflow, Gamma, Reality Creation, Iris Control enz.

Als je van een Sony HW projector overstapt naar deze serie, dan zitten de knoppen niet allemaal op dezelfde plek en kan het automatisch drukken nogal verassend werken, maar dat went natuurlijk snel. Ook zitten er boven de cursor toetsen 3 extra knoppen op de afstandsbediening om de elektrische lens te bedienen. Je hebt een aparte knop voor Focus, Zoom en Lens Shift en dit went behoorlijk snel. Bij het gebruik van deze 3 knoppen springt meteen een lijnenpatroon op je scherm waarmee je de afstelling kunt doen. Als je dit voor bv. het focussen niet prettig vind, kun je dit in het menu uitzetten, zodat je de focus op het videobeeld kunt doen.

Bedieningspaneel

Aan de rechter zijkant van deze projectors (van voor gezien) vind je wat knoppen om de basis instellingen van deze projector te kunnen doen zonder gebruik te hoeven maken van de afstandsbediening. Zo kun je de projector Aan en Uit zetten, de bron kiezen, het Menu in duiken, of de Lens bediening openen en met de cursor hiertussen erdoorheen wandelen en de functie aanklikken door de cursorknop in te drukken. Als je de projector meeneemt en je vergeet de AB mee te nemen ben je niet verloren, of sta je naast de projector bij een installatie in een zaaltje (ik noem maar wat), dan is het wel handig als je dit paneel zo kunt gebruiken. 

3D Brillen

Voor deze projectors heeft Sony voor het 3D een ingebouwde RF Transmitter. Hiervoor heeft Sony de Sony TDG-BT500A RF 3D brillen als optionele accessoire. Deze RF 3D brillen reageren zeer vlot (Na indrukken van de knop heb je vrij snel al 3D beeld) en het 3D werkt zeer goed. Het bij de eerste keer verbinden met de projector duurde wel eventjes, wat bij eerdere Sony projectors altijd zeer vlot verloopt, maar eenmaal verbonden is het klaar en bij de volgende keer aanzetten tijdens een 3D signaal pakt de bril het meteen op.

Sony heeft ervoor gekozen om deze 3D brillen zo licht mogelijk te maken en hierdoor zijn ze zeer compact, maar voelen de pootjes aan alsof ze zo kunnen breken. Dit heb ik niet uitgetest en aangezien ze nogal flexibel zijn zal dit wel meevallen. Ze zitten in ieder geval zeer licht op je neus, al moet je ze vanwege de flexibele pootjes wel altijd even balanceren/aandrukken om ze recht te plaatsen, als ze net uit de verpakking komen. De verpakking is overigens een kartonnen soosje met papieren zakje en hier had Sony wel een mooie opberg oplossing voor mogen meegeven. Alles om de prijs te drukken natuurlijk.

De scherpte van het beeld is zeer goed. De glaasjes zijn wel vrij klein, maar over mijn gewone bril heen, op 3 meter afstand van een scherm, zijn de hoeken van een 106" 16:9 scherm gewoon goed zichtbaar. Deze 3D brillen zijn niet oplaadbaar maar werken op een CR2025 knoopcel en gaan ongeveer 100 uur mee. 

Deze 3D brillen hebben zelfs de mogelijkheid tot SimulView, wat inhoud dat je tijdens het kijken naar 3D met iemand die geen 3D kan verdragen, zijn of haar bril op 2D (Beide glazen op Links of Rechts) kan zetten, zodat deze in 2D kan meekijken, terwijl de rest in 3D zit te kijken. Gamers gaan meteen op het puntje van hun stoel zitten, want zo is het mogelijk (mits het spel en je spelconsole dit toestaat) om met z'n tweeën fullscreen te gamen terwijl elk afzonderlijk alleen zijn eigen beeld ziet op hetzelfde scherm.

Wel is het misschien interessant om eens te kijken naar de Xpand Lite X105-RF 3D brillen (Foto 3). Hiermee behaal je namelijk een nog mooiere 3D beleving uit deze Sony VPL-VW260ES/360ES projectors. Deze Xpand Lite X105 RF  3D bril heeft namelijk wat meer transparanter glas met hoger contrast, waardoor je een wat meer heldere 3D beeld overhoudt met minder last van ghosting. Deze Xpand Lite X105 RF  3D brillen zijn wel oplaadbaar en ook universeel voor elk RF 3D protocol en maken tevens ook gebruik van de SimulView mogelijkheid.
Voor een review van deze brillen kun je hier terecht: Review van de Xpand Lite X105 RF en IR 3D brillen

Aansluitingen

Zoals we nu wel gewend zijn van Sony heeft ook deze 4K serie projectors zijn aansluitingen aan de linker zijkant zitten (Van voor gezien) met als voordeel dat de projector in een kleine ruimte net weer wat verder naar achteren kan omdat daar dan geen stekkers uitsteken.
Er zijn 2 HDMI aansluitingen, waarvan alleen HDMI2 HDCP2.2 heeft, maar geen 4K60P in 4:4:4, al kun je de 4:4:4 instelling wel gebruiken voor een 4K/24P signaal en 4:2:0 voor 4K50/60P. Daarnaast heeft de projector een LAN aansluiting en een RS232 Serial aansluiting voor bediening van het systeem, een USB poort, een IR In (Mini Jack) en twee 12V Triggers voor het aansturen van randapparatuur, zoals het automatisch laten zakken van je elektrische projectiescherm als je de projector aanzet.

Lamp

3Deze projectors maken gebruik van een Sony LMP-H220 High Pressure Mercury lamp van 225Watt. Deze lamp gaat volgens Sony in de Low Lamp Mode maar liefst 6000 uur mee. Dat is een hele prestatie van Sony. Natuurlijk wil je de lamp niet tot zijn laatste uurtjes uitbuiten wanneer het beeld erg donker is geworden, maar het laat wel zien dat dit verloop proces vrij langzaam zal gaan en dat spaart geld op de lange termijn. Sony geeft niet aan hoe lang je met de lamp kunt doen in de High Lamp Mode. Mijn gis is zo'n 3500 uur. Veel lager zal het niet zijn, want zo heel veel scheelt het niet in de helderheid bij de gekalibreerde modes. Waarschijnlijk zul je alleen 3D en 4K HDR in de High Lamp Mode gaan gebruiken, maar dit is iets wat je niet continu zult doen vermoed ik zo.

Lichtlekkage

Als je aan de voorkant staat dan kun je een beetje via het rooster naar binnen kijken en weerspiegelingen van het inwendige licht waarnemen. Toen ik deze projector voor het eerst aanzette maakte ik mij hier een beetje zorgen om, maar onterecht. Dit mag geen naam hebben en is totaal niet van invloed op je projectie. Zou ook wat wezen, want dit betreft een projector met een zeer diep zwartniveau en is juist een zeer goede kandidaat voor een mooie goed verduisterde bioscoopruimte. Wel kun je een zwakke aura van licht om het geprojecteerde beeld op je muur waarnemen bij zeer donkere scénes of tijdens zwart beeld, iets wat eigenlijk bij elke projector wel enigszins te zien is. Maar heb je een fixed frame scherm op een witte muur, dan is dit wat duidelijker zichtbaar. Ook als je de projector dicht aan het plafond hangt, zul je dit op je witte plafond kunnen gaan zien.

Ventilatie

Deze projectors zuigen aan de achterkant en voor bij de lens frisse lucht naar binnen om de lamp en elektronische onderdelen te koelen. Aan de 2 voorzijden wordt de lucht weer naar buiten geblazen en met name aan de linker voorzijde komt de warmte van de lamp naar buiten. Altijd iets om rekening mee te houden bij het plaatsen.

Geluidsniveau

Als deze projectors in de Low Lamp stand staan zijn ze behoorlijk stil en zullen de meesten geen last hebben van het geluid dat de koeling produceert. Sony geeft aan dat het 26dB is wat ze aan geluid produceren, maar zelfs als je geen geluid aan hebt staan wanneer de film op pauze staat of als je 4K resolutie foto's bekijkt, vind ik het in de Low Lamp Stand zeker niet storend en kunnen deze projectors best meekomen met de concurrentie, al zijn sommigen van dezen wel iets stiller bij dezelfde helderheid. In High Lamp Mode maken deze projectors duidelijk meer geluid, net als elke andere projector met die helderheid, maar dit gebruik je over het algemeen minder vaak.

Modes

De9 beeldmodes die je via het menu, maar ook rechtstreeks met een eigen knop op je afstandsbediening kunt benaderen zijn de volgende:
- Film1
- Film2
- Reference
- TV
- Photo
- Game
- Bright Cinema
- Bright TV
- User

Projectorfuncties en Menustructuur

Het menu is op elke projector van Sony duidelijk herkenbaar aan de huisstijl. Het is mooi overzichtelijk en als je eenmaal een Sony projector hebt gehad dan is het snel wennen aan de enkele functies die net iets anders zijn of zijn toegevoegd.

Aan de linkerkant heb je nog altijd van boven naar beneden de Hoofd Tabs en als je op zo'n Tab staat zie je rechts meteen wat het allemaal bevat, op enkele submenu's na dan.
Onder de 1e Tab (Foto 1) heb je de standaard functies zoals Contrast (Witniveau), Brightness (Zwartniveau), Color, Tint en scherpte. Ook vind je hier de Reality Creation en het Cinema Black Pro (Foto 2) menu met de mogelijkheid om de Contrast Enhancer regelen, de lampstand in te stellen onder Lamp Control voor Low Mode of Normal Mode.
Op de VW360ES vind je hier als extra nog een submenu om de Iris mogelijkheden af te stellen onder Advanced Iris (zie foto 3)met de mogelijkheid voor het regelen van het diafragma en het automatisch regelen van de Iris in de stand Off, Limited of Full.
Bij Motionflow kun je een keuze maken uit de verschillende keuzes van de Frame Interpolatie (Foto 4)
Verder beneden vind je de kleurtemperatuur instelling bij Color Temp (Foto 5) en kun je kiezen uit bv. D65 of Custom 3 die ook mooi rond de 6500K (Kelvin) zit. Hierin kun je de Witbalans afstellen (Foto 6), maar zonder de kennis en meetapparatuur kun je hier beter uit wegblijven.
Onderin in het Expert Settings (Foto 7) menu, kun je bv de Gamma (Foto 8) hoger of lager zetten voor meer diepte of juist meer detail. Ook vind je hier het CMS (Color Management System) onder de noemer Color Correction wat voor de ISF-kalibrateur een belangrijk stukje gereedschap is, om de kleuren fijn af te stellen naar Hollywood standaard. Op foto 9 zie je de afstelmogelijkheden van één van de 6 kleuren. Deze staat standaard uit, tenzij je de projector bij Mediasluis koopt omdat hij dan ISF-gekalibreerd is. Ook hier kun je beter niks verstellen zonder de juiste kennis en meetapparatuur.
* Het is ook totaal zinloos om settings van andere projectors over te nemen omdat dit per model uit één serie al enorm verschilt. Elke projector of TV heeft echt een eigen ISF-Kalibratie nodig. Vandaar dat ik voor de Menu foto's veelal een standaard mode gebruik.
Ook vind je daar de functie Clear White welke ik voor een kalibratie op Low heb staan, om net wat meer detail te laten uitspringen.
Tevens vind je hier de Color Space (Foto 10) die je voor deze projector en het gebruik van Blu-Ray op BT.709 moet hebben staan.
Voor gamers vind je hier onderaan tevens de Input Lag Reduction. Als je deze op On zet, dan zet de projector de meeste beeldverbeterende functies uit, zoals bv. de Frame Interpolatie. (Zet je de projector in de Game Mode, dan staat deze functie dus standaard ook aan.)

Onder de 2e tab (Foto 11) vind je de Auto Calibration functies. Leuk voor de doe-het-zelfer, maar dit vervangt natuurlijk nooit een ISF-kalibratie of herkalibratie gedaan door je ISF-servicedealer.

Onder Tab 3 (Foto 12) vind je de Aspect Ratio en Blanking functies, maar op de VW360ES vind je hier ook de submenu met de Lens Geheugens. Op foto 13 zie je deze onder Picture Position.

Tab 4 (Foto 14) is voor het Setup Menu en hier kun je onder andere dingen instellen zoals het kiezen van één van de 18 talen voor het menu (Foto 15), waaronder Nederlands en kun je hier ook de positie van het menu bepalen en tijdens het doen van de kalibratie is het wel handig om deze aan de zijkant te zetten, zie foto 16. Tevens kun je hier je Netwerk instellingen beheren.

Onder de 5e Tab vind je het Functiemenu (Foto 17) met 3D Submenu. Hier kun je het 3D meer naar je zin perfectioneren, of de soort van 3D kiezen zoals Side By Side, Top & Bottom of Simulated 3D, wat erg handig is bij het kalibreren van de 3D Mode. Je kunt ook een 3D film dwingen om als 2D af te spelen. Normaal zet je dit Menu gewoon op Auto (Foto 18). Ook heb je hier de HDMI instellingen voor Full 0-255 voor PC gebruik, of Limited 16-235 voor Video, of je laat deze op Auto staan. Ook kun je hier de Test Pattern uitzetten voor als je wilt focussen met videobeeld in plaats van een lijnen patroon zoals op foto 19 te zien is. Ook vind je hier de Settings Lock mogelijkheid die je waarschijnlijk wel wilt gebruiken. Met de afstandsbediening kun je rechtstreeks bij veel functies terecht. Zelf had ik dit liever niet, omdat als je per ongeluk op de afstandsbediening leunt, je zomaar een of andere setting kunt wijzigen. Om dit te voorkomen na je projector mooi afgesteld te hebben, kun je het menu met deze Settings Lock op slot zetten, door hem op A of B te zetten, zodat je niet per ongeluk via een toets op de afstandsbediening je settings verandert. Je kunt hier altijd weer bij komen. Met Lock A kun je de Lens mogelijkheden nog bedienen, maar met Lock B niet.

In het Installatiemenu onder Tab 6 (Foto 20) heb je bijvoorbeeld de functie om bepalen hoe je de projector wilt plaatsen, rechtop (Foto 21), ondersteboven aan het plafond (Foto 22) of één van de twee gespiegeld voor doorzichtprojectie. Naast de Anamorphic instellingen en de 12V Trigger instellingen, vind je hier tevens het menu voor de Panel Alignment, een tool waarmee je de panelen netjes op elkaar kunt plaatsen, zie foto 23. Hierover straks meer.

Onder de 7e Tab vind je handige informatie zoals de Projector Type (Voor als je niet weet welk model je nu eigenlijk hebt gekocht haha.), Serienummer, Lampuren en Software versie, voor als er een firmware update uitkomt. Ook zeer handig is dat je hier kunt checken wat de filmresolutie en frequentie is die deze projector via de bron ontvangt.

Panel Alignment

Deze projectors hebben tevens een Panel Alignment. Een tool waarmee je de panelen netjes op elkaar kunt plaatsen wat kan helpen om een extra goede scherpte te bereiken. Het betreft natuurlijk een 3X SXRD paneel en deze krijg je vanuit de fabriek nooit 100% perfect op elkaar over het gehele paneel. Ook heeft bv. vervoeren van je projector hier invloed op. Het is daarom goed om dit na te lopen en deze wat meer te perfectioneren. Dit doe je op 0.1 van een pixel, dus we hebben het over een fine-afstelling, maar een klein beetje meer op elkaar plaatsen doet soms heel wat aan de scherpte. We krijgen soms wel eens projectors binnen die vrij veel afwijken en vanuit de doos niet zo scherp ogen als dat we gewend zijn met de betreffende projectors, of waar je soms bij een lijntjespatroon van een pixelbreedte de verticale lijntjes haast niet scherp krijgt en dan zie je na een Panel Alignment de scherpte van zo'n projector helemaal terugkomen. Het is dan ook wel aan te raden om een projector bij aanschaf even goed te checken en met name ook de Panel Alignment.
Bij Mediasluis is dit onderdeel van de ISF-service en wordt dit als eerste gedaan, al is het maar om te checken of een projector wel in perfecte staat is.

Je kunt de Panel Alignment doen met Shift, waarbij je het gehele rode en blauwe paneel op het groene paneel uitlijnt. Hierbij kun je kiezen of je elke kleur alleen op groen afstelt, of dat je één paneel op de andere twee afstelt, door R af te stellen op G of op GB en Blauw op G of op RG.
Ook kun je de Panel Alignment doen op Zone, waarbij je op meerdere punten van het scherm het paneel kunt uitlijnen. Dit is erg tijdrovend, maar voor de perfectionist misschien wel leuk om in te duiken voor een paar uurtjes.
Je kunt ook beide manieren een keer doen, Shift in Memory 1 en Zone in Memory 2 en daarna het resultaat met elkaar vergelijken. Tevens ook met Off, want het is natuurlijk leuk om het resultaat met de uit de doos setting te vergelijken.

* Let wel,... Wat je ook als serieuze afstelling gaat doen,... zorg dat de projector minstens een half uur aanstaat en goed op temperatuur is gekomen, zodat dan de panelen hun plek echt goed hebben ingenomen. Dit heeft zelfs invloed op het Focussen van de lens als je de projector een vaste plaats gaat geven en er daarna niet meer naar om wilt kijken.

Uit de doos Metingen

Zodra je het beeld van deze projector ziet, dan weet je dat je hier met een Sony projector te maken hebt. Het dynamiek van een DLP maar nu met een diepe zwartweergave in donkere scénes Het beeld ziet er voor 2K behoorlijk goed uit, maar als kenner zie je wel dat er nog aardig wat verbeterd kan worden. Natuurlijk wist ik al dat dit bij Sony ook altijd perfect ISF te kalibreren is. Ook bij 3D projectie is er aan het beeld wel het één en ander te verbeteren, maar ook dit is op deze Sony projectors perfect naar de ISF standaard te kalibreren. Kijken we naar hoe het 4K en met name het HDR (High Dynamic Range) er vanuit de doos uitziet, dan is dit net als bij de andere merken projectors vrij teleurstellend, veel te donker. Voor het ISF-kalibreren in 4K HDR is alleen nog geen standaard en dit blijft voorlopig ook nog even, want UHD is volop in ontwikkeling. We streven immers naar een nieuw en verheven kwaliteitsnorm. Wel is hier ook voor deze Sony projectors genoeg aan te sleutelen om het 4K HDR toch zeer indrukwekkend te maken.
Voor wie meer wilt weten over 4K HDR kan dit stuk lezen: Van 2K SDR naar 4K HDR en door naar Dolby Vision

Als je voor REC709 naar de meting kijkt dan zie je dat bv. Reference Mode in D65 een perfecte witbalans geeft. Een mooi voorbeeld en zo zien we het graag. Op de Gamut Luminance zie je dat Blauw wat uitspringt met een afwijking rond de DeltaE 9 en elke afwijking boven de DeltaE3 is visueel zichtbaar en het wit neigt ietsjes naar het blauw. In de CIE Diagram zie je ook dat alle kleuren niet helemaal op hun plek staan voor REC709 en naast dat ze allen oververzadigd zijn, heeft Cyaan en Magenta een afwijking richting blauw. Ook zou ik de Gamma curve wat mooier als geheel op Gamma 2.4 zien.

Bij aanschaf van zo'n serieuze filmprojector voor je heuse thuisbioscoop wil je natuurlijk wel het ultieme resultaat eruit halen, zoals de regisseur dit in Hollywood ook heeft bedoelt. Nu kun je deze projectors op het internet ook wel zonder ISF-service kopen, maar je betaald wel gewoon hetzelfde als bij de ISF-service dealers zoals  Mediasluis.. Wel mis je dan de volledige verzorging van voor en na de aankoop. Het kost tijd en aandacht om een projector als deze voor 2K, 3D en 4K HDR af te stellen, maar dan heb je ook echt een spetterend mooi product met een prachtig plaatje op het scherm. Je haalt met zo'n ISF-kalibratie echt alles uit je projector wat hij kan geven. Zo'n ISF-kalibratie lift de uiteindelijke beeldkwaliteit van zo'n projector naar een geheel andere klasse. Die ISF-service zorgt er tevens voor, dat als er een afwijking in de projector, panelen of wat maar ook mocht zitten, zo'n servicedealer dat meestal al opmerkt en dit corrigeert of indien nodig de projector zelfs laat omruilen, terwijl zoiets door een beginnende projector liefhebber misschien niet meteen wordt opgemerkt, maar dan later een hoop irritaties kan opleveren.
Meer over een ISF-Kalibratie, waarom dat nodig is en wat zo'n ISF-Service biedt, en wat je opoffert als je daar niet voor kiest, kun je hier lezen: Waarom een projector met ISF-kalibratieservice kiezen 

Laten we eens gauw gaan kijken wat we met een ISF-kalibratie uit deze projector kunnen halen.

Na ISF-kalibratie Metingen

Je kunt op de metingen zien dat alles nog wat meer strakker is rechtgetrokken naar de ISF standaard. Vooral wat de kleuren betreft staan deze nu mooi op hun plek in de CIE Diagram voor een perfecte REC709 weergave en die kleuren ogen nu meer neutraal. De Gammacurve is wat verder opgetrokken naar Gamma 2.4 en loopt ook iets rechter nu. De films worden gemasterd op Gamma 2.4 voor Blu-Ray, dus breng ik dit altijd graag wat meer in die richting, tenzij dit ten koste gaat van de detaillering, maar daar hebben deze projectors geen last van.  Zoals je in de Gamut Luminance kunt zien ligt alles nu ook netjes onder de DeltaE 1 en het resultaat mag er zeker wezen, want na deze ISF-kalibratie is het beeld nu nog schoner en dieper geworden. Ook zien alle grijstinten er perfect uit zonder enige kleurafwijking. 

Dit heb ik tevens ook perfect voor 3D kunnen doen en dat ziet er toch wel erg mooi strak, rustig en scherp uit op de Sony VPL-VW360ES alsook op de Sony VPL-VW260ES.

Voor 4K HDR heb ik een aantal dingen moeten aanpassen en de witbalans gedaan met HDR Patterns en dit heeft spectaculair uitgepakt. Het resultaat in het beeld is zoveel beter dan het HDR ongekalibreerd vanuit de doos. Met de contrastschuif kun je alsnog de helderheid en tot hoeveel Nits je de details nog zichtbaar wilt hebben eventueel wat aanpassen/maximaliseren, ook naar hoe de MaxFall is gemasterd voor je 4K UltraHD film. Het uiterste wat je eruit kunt halen is dat er tot zo'n 700 Nits details zichtbaar is en deze detaillering vergroot je als je de contrastschuif omlaag zet om de details tot aan bv. 4000 Nits zichtbaar te maken. Dit scheelt per film en hier zijn ze bij het masteren niet consequent mee en veel films worden gemasterd tot 1000 Nits of 4000 Nits. Met een 4K-UltraHD Blu-Ray film van Sony kun je dit gemakkelijk even checken door 7669 in te tikken als je in het hoofdmenu zit.  Door de HDR kleur patterns voorbij te tikken kom je in het gedeelte terecht waar je  de helderheid in Nits kunt checken. Dit zijn niet de HDR Patterns waar Mediasluis het 4K HDR mee kalibreert. Ook het finetunen van het zwartniveau is met de HDR Pattern ertussen niet echt goed te doen.

Tevens heb ik het CMS gedaan via een set HDR patterns met een Stimulus van 50%, maar hierbij is geen controle over de Luminantie en uiteindelijk vind ik dit vooral bij deze Sony projectors zonder CMS kalibratie mooier. De klant heeft hier wel altijd een keuze in en kan het CMS uitzetten.

Laten we snel gaan kijken wat nu het resultaat is geworden van deze kalibraties in het uiteindelijke beeld.

Beeldprestatie in 2K SDR

Voor wie de overstap wil maken van zijn 1080P projector naar 4K zal voor al zijn materiaal dat hij heeft liggen absoluut geen spijt krijgen bij de keuze van één van deze projectors. Het beeld van de Sony VPL-VW260ES is ongelooflijk mooi en spat van het scherm af met een diepte die echt stukken verder gaat dan bv. de Sony VPL-HW65ES. Het dynamiek dat Sony met die projector liet zien vind je in deze native 4K projector nu nog meer terug en wordt gecomplimenteerd met een veel betere scherpte en een veel fijner gedetailleerd plaatje op het scherm. Daarnaast is het adembenemend om te zien hoeveel dieper het zwartniveau van deze SXRD panelen nu gaan, dit in combinatie met  de hoge lichtopbrengst. Zo concurreert deze Sony nu mooi met wat JVC al die jaren heeft weten te handhaven. In de Low Lamp Mode gekalibreerd is het beeld toch zeer helder en een beetje vergelijkbaar met wat de Sony HW-serie in High Lamp Mode wist neer te zetten. Het dynamiek van het totale beeld op het witte doek lijkt wel alsof je naar HDR zit te kijken en dat gewoon met het gebruikelijke SDR materiaal. Alles komt mooi los van elkaar en oogt mooi afgerond, wat meer 3D maar dan niet stereoscopisch, in ieder gaval alles behalve vlak. Voorwerpen lijken meer glanzend en nieuw, omdat reflecties meer schijnen, tegenover een wat diepere achtergrond. Het is echt een genot om je films met deze projector te bekijken en je hebt de neiging om al je materiaal opnieuw te willen zien met deze projector.

De Sony VPL-VW360ES doet dit alles net een stapje verder. Al lange tijd weet Sony zijn beeld technieken zeer vlot en onzichtbaar toe te passen en deze VW360ES projector heeft een Auto Iris systeem die de VW260ES moet missen, welke techniek Sony heel vernuftig weet te gebruiken om per scene het beeld nog strakker aan te trekken. Dit zie je terug met een nog dieper zwartniveau bij donkere scénes, maar ook in gemiddelde scénes zie je dat het beeld dieper en meer 3D oogt, door donkere voorwerpen in het beeld net wat strakker aan trekken. Ook lijkt het beeld visueel nog scherper te zijn, wat komt omdat alle fijne zwarte lijntjes en kleine donkere details ook net wat dieper zijn en dit ervaar je dan als een compleet scherper beeld. Maar voor beide projectors geld dat het kijken naar film een lust voor het oog is. Alles straalt gewoon en als de zon schijnt of lampen staan aan in een scene van een film dan ziet het er ook daadwerkelijk gezelligger uit.

Ook de kleuren zijn werkelijk prachtig om te zien met deze projectors en alles in de natuur van een scene bloeit ook echt helemaal op. Mensen zien er heel realistisch uit want ook de huidskleur oogt gewoon echt als huid. Nu hebben we hier ook te maken met SXRD panelen wat tot de LCoS techniek behoort en dit geeft ook qua kleurbeleving een ander effect als wanneer je bijvoorbeeld naar LCD kijkt.

Ook heeft  LCoS het voordeel dat de pixels veel dichter bij elkaar neergezet kunnen worden, zodat deze haast niet meer zichtbaar zijn, iets wat bij de HW65ES al heel voordelig werkte, maar nu we met projectors te maken hebben die deze techniek bezitten met Native 4K panelen, kun je je voorstellen dat er totaal geen zichtbare pixelatie meer te zien is. Wat je hooguit nog zou kunnen storen is de korrel van de film zelf, maar ook dit geven deze Sony projectors net wat zachter weer.

Deze twee voordelen van Sony's SXRD techniek zorgen ervoor dat zo'n projector geweldig goed te gebruiken is voor fotografen en video filmers, want het beeld oogt werkelijk zeer analoog alsof je naar echt film materiaal zit te kijken en dit nu met een resolutie van native 4K is natuurlijk wel ongelooflijk mooi. Nu blijf ik natuurlijk wel nog altijd een (3D) stereofotograaf en heb ik zelfs nog een zwak voor het analoge Super8 film (met mijn Elmo GS1200 cinemaprojector), dus met deze projectors krijg ik een zeer warm gevoel van binnen.

Zwartniveau

Ja dit is natuurlijk wat er mede voor zorgt dat deze projectors zo'n ongelooflijk dynamisch plaatje op het scherm weten te toveren. Het zwartniveau is native enorm vooruit gegaan en naast het dynamiek dat Sony altijd al wist te creëren met zijn projectors, wordt dit nu enorm versterkt. Ik was werkelijk verbaast bij het zien hoe diep Sony met zijn zwart waardes kan komen met deze nieuwe projector lijn.  Als je naar gemiddelde scénes kijkt dan oogt alles veel echter en dieper. Een stoffen jas ziet er zeer realistisch en tastbaarder uit nu. Het zwartniveau zorgt voor een massieve onderliggende bodem waarop alles mooi los komt. Dit geeft dat 3D effect aan het beeld. Gecomplimenteerd met de heldere lichtopbrengst geeft dat diepe zwart zo'n extra punch in dynamiek.

Gezien dat zowel de VW260ES en de VW360ES beide tot de instap 4K projectors behoren en je misschien van de HW65ES afkomt, is dit misschien nog interessanter voor je. Deze HW65ES zag er namelijk al erg dynamisch uit, maar liet bij de openingsscene van bv. een Star Wars film met een zwarte sterren hemel altijd wat te wensen over. Kijk je naar de openingsscene van Transformers - Dark of the Moon dan valt meteen op hoe diep het zwart nu opeens geworden is. Dit ligt werkelijk op het niveau van een JVC projector en dat is een hele prestatie van Sony. De sterren spatten nu veel meer van de achtergrond en ook de ruimteschepen komen mooi los van de achtergrond. Het is nu absoluut genieten om bv. naar een horror film als Aliëns te kijken, waarbij het merendeel van het beeldmateriaal zich natuurlijk in het donker afspeelt. Natuurlijk wordt het nu ook erg interessant om te zien hoe een film als Star Wars er dan wel niet uitziet. Ik kan je vertellen dat bij de openingscene van The Force Awakens, met de zwarte sterrenhemel, deze nu ook echt gitzwart is. Wanneer even later Kylo Ren al vrij snel met zijn lightsaber zwaait schrik je jezelf opnieuw kapot zodra hij deze aandoet en meteen langs je gezicht haalt. Deze lichtsaber geeft ECHT licht en knalt van het scherm af. Ook de stormtroopers vallen meteen op door de prachtige glans en alle reflecties op hun pakken tegenover de donkere achtergrond van de avond. Het is alsof je in een enorme SW winkel bent beland en alles in de film nieuw uit de verpakking is gehaald en in de spotlight is geplaatst, want je zit alles echt met open mond te bewonderen. Het is zo indrukwekkend om met deze projector naar dit soort films te kijken.

Natuurlijk doet de Sony VPL-VW360ES dit alles met nog meer diepte en dynamiek en als je veel van dit soort films houdt is deze extra functie, naast de Lens Memory, misschien wel net dat extraatje wat je voor deze grotere broer doet kiezen. Je ziet dat de sterrenhemel nog wat dieper aantrekt en de sterren nog wat meer uitspringen. Ook komt de lightsaber net wat meer los van de achtergrond. Overigens zie je dit met alles wel een beetje. Hoe spectaculair je dit verschil vind ligt helemaal aan je eigen eisen die je stelt.

Advanced Iris

Dit zijn van die technieken die vooral bij Sony ook zeer goed benut kunnen worden om het beeld heel positief te beïnvloeden, om het zwartniveau te verdiepen en het beeld nog dynamischer over te laten komen.
Ja, dit is dan juist een functie die de Sony VPL-VW260ES moet missen, wat wel erg jammer is, want Sony gebruikt deze techniek vrijwel onzichtbaar om het complete plaatje op het doek per scene te verbeteren.
Op de Sony VPL-VW360ES zit deze extra uitbreiding er dus wel op. Deze vind je onder Cinema Black Pro als extra Submenu als Advanced Iris terug. Daar kun je de Iris mogelijkheden regelen onder de noemer Brightness, om het licht te kunnen dimmen naar een prettig niveau, of om bij de Dynamic Full of Limited de automatische Iris in de meest open stand te beperken. Wat je hier dus doet is de Iris opening zelf, als het ware als een diafragma van je lens verstellen en deze eventueel kleiner maken om net iets meer diepte in het beeld te creëren, iets wat je in lichte scénes ook al voordelig kunt ervaren met een soort van scherptediepte die wordt verhoogt. Ook is dit erg handig als je vind dat de projector in zijn Low Lamp Mode nog steeds teveel licht geeft op je wat kleinere scherm, want zo kun je tevens op de langere termijn de lichtopbrengst handhaven door deze Brightness functie weer steeds verder te openen als de lamp verouderd en donkerder wordt.

Tevens vind je hier de Dynamic Control functie, een Auto Iris systeem met 3 keuze mogelijkheden Full, Limited en Off. Met deze functie kan deze projector de diepte van het beeld per scene zeer snel regelen en dit doet Sony vrijwel onzichtbaar en het resultaat hiervan is echt heel erg goed. Het beeld komt zo nog meer tot leven. Hiervoor kun je naast Off kiezen voor Limited of Full. Zelf vind ik dat hij dit op Limited ontzettend mooi doet, maar vind ik deze op Full soms wel vrij zichtbaar worden, met name als je ondertitels hebt in donkere snénes en hij bij het verschijnen van deze witte titels het diafragma opent en dan weer sluit. In Limited heb je hier vrijwel geen last van, reikt het zwart niet zo heel diep als in Full, maar heb je wel alle voordelen van wat Sony hiermee kan, met een prachtig resultaat.

Schaduw en Details

De detaillering in het beeld is met beide projectors ontzettend goed. De 4K panelen laten alles ontzettend gedetailleerd zien. Als je naar een film kijkt zul je nooit het idee hebben, dat je iets mist wat eventueel aan de projector zou kunnen liggen. Zo fijntjes als elk detail op het scherm wordt geprojecteerd is echt fantastisch. Het veel diepere zwart zal nooit veroorzaken dat de details in de schaduwen verdwijnen, maar deze springen juist mooi van de donkere achtergrond af.

Ook blijft dit alles zeer goed zichtbaar bij de VW360ES, ook al wordt het zwart in de donkere scénes nog dieper met gebruikmaking van zijn Advanced Iris techniek. Sterker nog,... de details in de lichtere scénes worden met de Iris juist wat meer gecomplimenteerd. Het zijn juist die kleine fijnere lijntjes en details die er door gebruik van die slimme Iris functie van Sony net wat meer uitspringen.

Detaillering is natuurlijk met 4K materiaal helemaal fantastisch. Dit is een grote stap verder dan wat je uit een 1080P bron kunt halen en gaat ook net wat verder dan een 4K enhancement systeem met gebruik moet maken van het zeer snel diagonaal verschuiven van een 2K paneel. Het beeld oogt met een native 4K paneel wat dat betreft wat rustiger en schoner.

Wat ook nog eens extra helpt bij de details is Reality Creation.

Reality Creation

Dit is een techniek die Sony al een tijdje toepast sinds de release van de VW1000ES en daarna steeds meer verfijnt is. Deze Reallity Creation helpt nog eens extra mee aan de detaillering in het beeld van deze projector. Niet zo sterk dat het ook de korrel van de film versterkt en er zo nadelig wat aan toevoegt. Het blijft natuurlijk wel een soort sharpening techniek, maar het werkt veel slimmer en meer verfijnt. Overdrijf de settings dus niet. Vanuit de doos staan deze al te hoog en dien je ze aan te passen. Als je bij de laagste settings begint, kun je duidelijk zien dat er op een gegeven moment randvorming gaat optreden.

Voor 2K materiaal is de RC natuurlijk een voordeel, waardoor alles nog scherper en gedetailleerder oogt, maar logischerwijs zou je kunnen denken; "Waarom zit dit nog op een projector met een 4K paneel?" Natuurlijk heeft deze projector niet zo'n grote versterking nodig bij 4K weergave, maar verscherpen is ook niet het enige wat het doet. Gek genoeg zorgt mede ook deze RC ervoor dat alles wat mooier los komt van elkaar. Het laat het ene haartje net wat meer uitspringen boven het andere haartje.

Bij een normale Sharpening functie zie je op een test patroon al vrij snel randvorming om fijne lijntjes verschijnen. Deze toegevoegde scherpte wil je niet hebben bij een hoge resolutie projector. Met zo'n kunstmatig randje om een lijntje heen, wordt het lijntje dat ernaast licht weggedrukt. Als je in een scene bv. naar de haren van een kat kijkt en je zet de sharpening iets hoger, dan kiest de Sharpening er al vrij snel voor om bepaalde haartjes te omtrekken met een duidelijke toegevoegde lijn, om zo een schijnbaar grotere scherpte te creëren. Maar dan zie je de haren die naast de omtrokken haar liggen niet meer en voor je het weet degradeer je zomaar jouw High Resolutie van Full HD naar DVD, of je 4K resolutie naar 2K. Deze standaard sharpening techniek dateert namelijk nog uit het VHS-video tijdperk en was toen ook wel nodig. Hier zijn we al jaren voorbij en het is eigenlijk best raar dat deze functie nog steeds in de hedendaagse weergevers terug te vinden is.
De Reality Creation werkt dus duidelijk veel slimmer en heeft wel degelijk zijn voordelen, mits verstandig gebruikt. Een erg mooie techniek van Sony en we zijn blij dat het ook op deze projectors zit.

Helderheid in Ansi Lumen

Wat wel ook enorm helpt bij het dynamische plaatje dat deze projectors weten neer te zetten is de grote lichtopbrengst die ze weten te produceren. Daarvoor kun je deze projectors gewoon in de Low Lamp Mode gebruiken voor al je 2D SDR materiaal, waardoor hij dan lekker stil is. Ga je een 3D film kijken, dan zul je dit waarschijnlijk wel in de High Lamp gaan doen en waarin Mediasluis het 3D ook ISF-kalibreert. Ook het 4K materiaal met HDR zul je in de High Lamp Mode bekijken wat je net dat beetje extra licht oplevert dat je hiervoor nodig hebt.

In de Low Lamp stand geeft deze projector maar liefst 1312 Ansi Lumen en dat zie je hoor. Fantastisch ook omdat Sony hier 6000 uur aan levensduur van de lamp op geeft. Dit zul je waarschijnlijk niet tot het uiterste willen uitbuiten door uiteindelijk naar een donker beeld te blijven kijken als de lamp degradeert, maar het laat wel zien dat je vrij lang naar een helder plaatje kunt blijven kijken. In High Lamp Mode is dit maar liefst 1609 Ansi Lumen. Een geweldige prestatie voor een ISF-gekalibreerde projector. Weliswaar niet wat er als specificatie op de doos wordt neergezet, maar er is maar zelden een projector die dat ook daadwerkelijk neerzet en zeker niet in 6500 Kelvin aan kleur. Wat ze doen is dan alles compleet open zetten om er zoveel mogelijk licht uit te gooien, om maar een zo hoog mogelijke lichtopbrengst op papier te kunnen neerzetten voor de specificaties, maar niemand zal zo naar een film willen kijken.

Wat ik daadwerkelijk gemeten heb na ISF-kalibratie op een aantal modes bij deze projector, kun je hier even op een rijtje zien:
1312 Ansi Lumen 6503K ISF Low
1609 Ansi Lumen 6519K ISF High
  701 Ansi Lumen 6578K ISF 3D
En voor de standaardmodes kun je dit hier op een rijtje zien
1598 Ansi Lumen 6594K Reference
1635 Ansi Lumen 6610K Cinema Film 1
1628 Ansi Lumen 6624K Cinema Film 2
1490 Ansi Lumen 7816K TV
1492 Ansi Lumen 5742K Photo
1498 Ansi Lumen 7563K Game
1487 Ansi Lumen 7568K Bright Cinema
1483 Ansi Lumen 7653K Bright TV

Zoals je misschien al gezien hebt, heb je op deze projectors naast de ISF gekalibreerde High Lamp Mode als extra keuze geen kant en klare ongekalibreerde fellere mode, zoals je bv. op de HW65ES een ontzettend felle Gamestand hebt vergeleken met de andere modes op die projector, waarmee je in een situatie met wat omgevingslicht even zo'n 2000 Lumens eruit kunt knallen en dit met een lamp van lager vermogen. Dat ziet er qua kleur dan niet helemaal jofel uit, maar in zo'n situatie is dat ook minder belangrijk. Deze projector is echt helemaal video gericht. Iets waar je bij een upgrade van 2K misschien wel even rekening mee moet houden. Wil je toch meer licht uit deze Sony Native 4K projectors halen, dan is er nog de Sony VPL-VW550ES met zijn 280W Mercury UHP lamp, voor een nog heldere en meer dynamisch plaatje op je scherm.

Motionflow (Frame Interpolatie)

Gelukkig heeft zowel de Sony VPL-VW360ES alsook de Sony VPL-VW260ES Motionflow aan board, wat natuurlijk Sony's eigen benadering voor Frame Interpolatie is. Sony heeft dit al een aantal jaren zeer goed voor mekaar en ik maak hier graag gebruik van. Zelf gebruik ik deze FI functie meestal op Smooth Low en dan geeft dit al een enorme rust in het beeld, zonder dat het teveel nadelige effecten geeft, of het je uit de filmwereld haalt omdat het eventueel te realistisch zou worden.

Zet je hem in een hoge stand dan wordt het filmische beeld iets te realistisch alsof je naar een Live uitzending zit te kijken en dat haalt je wel een beetje uit de droomwereld die de regisseur voor ogen had voor de film, maar in Smooth Low heb ik daar totaal geen last van. Vooral tijdens Pans is dit een stuk rustiger om naar te kijken. Tijdens een helikopter vlucht of inzoomen, waarbij er zeer veel details in verschillende richtingen bewegen, wordt het natuurlijk wel wat veel allemaal voor de projectors en helemaal perfect wordt het op zulke cruciale momenten natuurlijk nooit en zie je wat veegjes hier en daar. Toch doen deze Sony VPL-VW260ES en VW360ES projectors die FI zodanig netjes, dat het mij tijdens het kijken naar een film over het algemeen niet echt opvalt. Kijk je films met ondertiteling, dan zul je dit tussen de tekst soms wel even kunnen waarnemen en ik had eigenlijk gehoopt dat Sony dit nu nog wat meer zou hebben verbeterd.

 Deze functie is vooral ook voor 3D een fantastische toevoeging en geeft nog meer rust. Juist omdat 3D met een Shuttersysteem toch sneller wat onrustig kan overkomen. Nu hebben deze projectors wel de mogelijkheid voor een zeer snelle 3D Shutter keuze, maar de Motionflow maakt de beleving nog wat rustiger.

Sommigen vinden zo'n FI functie maar helemaal niks en vinden het stapsgewijs verspringen van de 24 beeldjes per seconde tijdens Pans juist heel mooi, omdat je dit in de bioscoop ook zo hebt. Voor die personen is er de keus om de Motionflow natuurlijk uit te zetten of bij deze projector True Cinema te gebruiken zodat je dat authentieke gevoel behoudt, maar het 24P materiaal wel net iets mooier weergeeft.  Zelf hoor ik daar niet bij en ben juist erg blij dat dit schokkende effect, vooral bij Pans met deze FI techniek wordt weggehaald, waardoor het beeld gewoon lekker vloeiend verloopt.

* FI versoepelt de bewegingen alsof je een hogere Framerate hebt om zo het schokkerige uit snelle bewegingen weg te nemen, vooral goed zichtbaar bij Pans. Pans zijn zijwaartse of opwaartse bewegingen van de camera. Stel je een bus voor met vierkante ramen die van links naar rechts langs de camera rijdt. Hiervoor zijn 24 beelden per seconde gewoonweg te weinig om het vloeiend te laten verlopen. De vierkante ramen met kozijnen klapperen stap voor stap overspringend van links naar rechts. Oké,... dit heb je in de bioscoop ook. Bij analoge film ging er meestal toch een soort shutterblade langs de film die het beeld dan minstens 2x liet flikkeren voordat het wisselde, dus keek je wel naar 24 frames, maar het flikkeren gebeurde wel dan minstens 48 keer per seconde. Ook bij mijn professionele Elmo GS1200 8mm cinemaprojector had je de mogelijkheid van een 2x of 3x shutterblade in de projector. Daardoor had je veel minder moeite om naar analoge film te kijken. Met de technieken van tegenwoordig hoeft dit flikkeren niet meer. Een Frame Interpolatie berekent hier mooi verlopende tussenliggende beelden voor uit en plaatst deze fictieve beelden ertussen. Zet je Frame Interpolatie te hoog, dan krijg je vaak rare vegende effecten te zien, omdat dit gewoon teveel rekenkracht vereist. Ook verandert het filmische beeld dan opeens in een realistische live uitzending op TV en verlies je de droomillusie die de regisseur wilt neerzetten, maar op een laag niveau is zo'n FI systeem tegenwoordig erg mooi en geeft dit rust in het beeld.

Zelf vind ik, nu veel regisseurs toch al digitale camera's gebruiken, dat ze met 60 beelden per seconde of zelfs met 120fps (frames per seconde) moeten gaan filmen. Een droomwereld creëren moet niet aan een beperking van 24 beeldjes per seconde vastgeplakt worden. Filmmateriaal was erg duur vroeger en om die reden hebben ze toentertijd gekeken naar wat de minimale hoeveelheid benodigde beeldjes zou zijn die ze per seconde nodig hebben om een rustig beeld te creëren met een vloeiend geluidsspoor. Dit kwam toen op 24 fps. Met de snelle filmstijl die van MTV is overgenomen is dit tegenwoordig eigenlijk niet meer voldoende. Daarom worden er nu al films geschoten in 60fps. Langzaamaan zie je nu in de bioscopen High Frame Theaters verschijnen en zijn ze hier dus al wel mee aan het experimenteren.

Beeldprestatie in 4K HDR

Hoe veel beter deze projector ook voor al je 2K materiaal is en hoeveel meer het allemaal tot leven komt, je koopt deze projector eigenlijk als zijnde Native 4K projector. Alle aspecten die hierboven besproken zijn vind je in het 4K ook terug, op de Motionflow na dan, want deze projectors hebben met hun 13,5Gb processor alle rekenkracht nodig om het 4K van een film met 3840 x 2160 pixels zo goed mogelijk te verwerken. Het resultaat mag er wezen en ziet er indrukwekkend uit. Het beeld van je 4K filmmateriaal zet hij dan ook echt met veel meer details op je scherm. Deze verviervoudiging van 2K met 4x 1920x1080 vergroot echt nog meer de illusie alsof je uit een raam naar buiten kijkt. Juist op een groot formaat scherm is dat een behoorlijke winst. 4K op een 60" TV met een afstand van 3 meter geeft zo'n effect eigenlijk niet. Alleen het HDR speelt dan een grote rol. Maar eenmaal rond de 90" ga je de voordelen van 4K wel degelijk waarderen. Dit valt vooral op als je na het afspelen van een 4K UltraHD Blu-Ray de meegeleverde Blu-ray daarna nog even in je speler doet, want dan is het alsof je een bril hebt afgezet en ziet alles er echt minder gedetailleerd en opeens saai uit. Het 4K trekt je gewoon meer in de film, omdat je er niet zomaar naar kijkt, maar er ook echt induikt, omdat je daadwerkelijk op kleine details kunt focussen die nu wel goed zichtbaar zijn. "Hé, er staat iets op zijn gesp", iets wat normaal alleen aandacht krijgt als er ook daadwerkelijk op ingezoomd wordt. Vooral bij rustige films met lange scénes, kun je nu meer afdwalen in de omgeving. Ook gezichten hebben nu meer uitdrukking, omdat je hier veel meer details als poriën en haartjes kunt onderscheiden. Daarnaast zorg de grotere kleurdiepte er ook nog voor dat huidskleur echter overkomt, De natuur bloeit ook meer en komt beter tot zijn recht, helemaal bij diepe kleuren. Sony maakt dan wel geen gebruik van een DCI filter om zijn kleurdiepte te vergroten, maar gaat met zijn TRIluminos color techniek wel duidelijk verder dan het REC709 van je Blu-Ray versie en komt zo meer richting de DCI P3 wat nu in de bioscoop gebruikelijk is.

Bij het kijken naar foto's is dit alles zelfs nog meer opvallend en komt het beeld helemaal tot leven. Het 4K haalt dan helemaal alles uit de kast, omdat bewegingen van film veelal toch wat van de scherpte en details wegneemt. Vergeleken met een 4K enhancement projector is het verschil tijdens 4K film hierdoor eigenlijk ook niet zo heel erg groot, al is het er wel degelijk, maar het verschil bij foto's is een flinke slok op een borrel en helemaal als je van 2K foto's naar 4K foto's gaat.  Je kunt je foto's zelfs in een net wat hogere resolutie naar je projector sturen, omdat deze SXRD projector een Native 4K resolutie heeft van 4096x2160 pixels. Foto's komen echt tot leven en zien er heel gedetailleerd uit met zo'n hoge resolutie. Ik kan mij zo voorstellen dat je al je vakantiefoto's opnieuw gaat omzetten naar dit formaat en deze allemaal opnieuw wilt gaan bekijken met deze projector. Zo is het weer alsof je gezellig ouderwets met de familie naar analoge dia's kan gaan zitten kijken.

Nu is het 1080P beeld met deze projector alles behalve vlak, maar de toevoeging van het HDR zorgt er nu zelfs nog meer voor dat alles meer diepte krijgt. Het verschil tussen licht en donker is met HDR een heel stuk groter, iets waar High Dynamic Range ook voor staat, een veel ruimer bereik tussen volledig zwart en wit. Zonlicht geeft nu echt licht. Reflecties lijken ook echt de zon te weerspiegelen. Glanzend glas is betoverend echt en metaal lijkt hierdoor nog meer op metaal. Je kunt op deze manier het edelmetaal ook meer waarderen dan met SDR, waarbij je maar moet aannemen dat die ring van goud is. Lampen schijnen nu ook echt gezellig met HDR, waardoor een ritje door Las Vegas een echte gezellige belevenis wordt. Bekijk je de 4K UltraHD Blu-Ray van Batman vs Superman en je gaat meteen door naar het eindgevecht tussen deze twee giganten in de regen, dan ziet alles er daadwerkelijk echt nat uit en geven de details je het gevoel erbij te zijn. De weerspiegelingen op de natte grond zijn zeer realistisch nu en Batman's lichtgevende ogen schijnen ook daadwerkelijk als lampen. Explosies spatten van je scherm af en hier zie je echt wat HDR allemaal kan doen en toevoegt aan een film. Teruggaan naar dezelfde film op Blu-Ray is opeens wat saaier. Ik kan niet echt zeggen heel saai, omdat de Sony VPL-VW360ES en Sony VPL-VW260ES het 2K SDR beeld zelf ook al behoorlijk dynamisch weergeven, al zoek je wel meteen naar je contactlenzen, of grijp je haast automatisch naar de focus functie op je afstandsbediening, omdat je de fijnere details mist van 4K.

Het UHD staat nu natuurlijk nog aardig in de kinderschoenen en blijft nog wel een paar jaar in ontwikkeling. Voor meer informatie over UHD en de ontwikkelingen die we nog allemaal zullen moeten ondergaan kun je deze review lezen:  Van 2K SDR naar 4K HDR en door naar Dolby Vision, 
Nog steeds hebben deze projectors echt ook een kalibratie nodig om het HDR tot leven te laten komen, want vanuit de doos is dit zeer teleurstellend, maar na zo'n kalibratie is het nu wel al ontzettend mooi vind ik, met sommige films zelfs op mijn 2.70 meter brede cinemascope scherm, al sprankelt het HDR op een 2.30 meter breedte of kleiner nog meer natuurlijk.

Ga je uiteindelijk toch niet zo heel veel 4K UltraHD Blu-Ray's aanschaffen, omdat ze nog vrij prijzig zijn en deze projectors je gewone Blu-Ray's al zo ontzettend mooi weergeven, dan nog zie je de voordelen van de native 4K resolutie terug in de fijnheid van het geprojecteerde beeld, zonder al te veel stress met techniek om dit te doen en dat tesamen met het dynamiek die je daarbij meekrijgt en je foto's die ongelooflijk veel gedetailleerder kunnen worden weergegeven. Dat alleen al zou de stap voor een upgrade naar één van deze projectors dik waard zijn.

Voor wie de prestatie van 4K UHD met HDR film nu zeker al de moeite waard vindt en geen problemen heeft om hier die paar extra €uro's aan te spenderen voor zo'n 4K UltraHD Blu-Ray versie, is er nog altijd ook de moeilijke keus die je moet maken; Ga je voor 4K UltraHD met een grotere 3 Dimensionale beleving, of voor 3D voor een echte Stereoscopische film beleving. Je kunt natuurlijk altijd filmreviews lezen over hoe de film in 3D presteert en in 4K met HDR presteert en hier dan de koop op doen.

* Houdt er rekening mee dat voor het aansluiten van 4K apparatuur met HDR en WCG, je echt een goede HDMI kabel nodig hebt. Een kabel van 5 meter kan al moeilijk gaan doen en al helemaal bij nog langere afstanden. Dit zul je al snel merken aan het signaalverlies tijdens het afspelen van 4K HDR materiaal, terwijl deze kabel het dan wel gewoon doet bij 2K SDR materiaal of zelfs 3D Frame Packing met Blu-Ray's. Speciaal hiervoor heeft Mediasluis nu een nieuw assortiment aan 4K HDMI kabels op lengte geselecteerd. Er zijn nu zelfs Optische 4K HDMI Kabel, die tot een lengte van zelfs 100 meter gewoon het signaal goed blijft behouden.

Beeldprestatie in 3D

Jazeker, ook het Stereoscopische 3D doet  deze projector ontzettend goed. De projector is hiervoor in ISF ook zeer netjes te kalibreren en dit zie je meteen aan de rust en scherpte terug, met een ontzettend mooie kleurrijke 3D beleving. Voor mij als geboren 3D fotograaf blijft dit altijd een interessant onderdeel van een projector. Ook ben ik absoluut een liefhebber van goed getransferde 3D films, mits er ook daadwerkelijk bewust goed gebruik van de stereoscopie is gemaakt bij de opname. 

Het 3D was altijd al zeer indrukwekkend op bv. de Sony HW-serie projectors zoals de Sony VPL-HW65ES en Sony VPL-HW45ES, die het nog steeds zeer goed doen voor wat je ervoor betaald (Zie de review HIER.) Maar ook met deze serie Native 4K projectors van Sony is het 3D gelukkig niet vergeten. De kwaliteit die deze projectors voor het standaard materiaal weten neer te zetten vind je absoluut ook terug in het 3D, behalve de Iris functie, want deze is op de VW360ES tijdens 3D verdwenen, dus beide projectors geven in 3D hetzelfde plaatje weer. De rest van alle functies blijven tijdens het 3D wel op beide projectors wel gewoon werken. Zelfs de Reality Creation en Motionflow werken gewoon door tijdens 3D en dit laat gelukkig zien hoe serieus Sony het 3D nog steeds neemt. Het beeld is hierdoor ongelooflijk scherp en verloopt ook nog eens heel soepel. Het blijft bijzonder om in zo'n kwaliteit je favoriete 3D films terug te kunnen zien, die in veel bioscopen vaak wat donker en matig overkomen, op de nieuwe Dolby Cinema Theaters na natuurlijk. Nu is het 3D beeld alleen niet zo helder dat ik dit zou aanraden op een 120" scherm, al ziet dat er wel gewoon fantastisch uit, maar net als bij het HDR materiaal, zou ik met het oog op de lange termijn ook voor 3D niet groter gaan dan die 2.30 meter breedte. De lamp wordt immers na vele uren steeds donkerder en dan zul je bij 120" of groter het beeld moeten verkleinen om dat dynamische plaatje te behouden.

Vanuit de doos ziet het 3D er niet zo mooi en schoon uit als na de ISF-kalibratie, dus deze projectors hebben voor 3D wel wat zorg nodig om hier alles uit de kan te halen. Na de ISF-kalibratie is het 3D werkelijk prachtig, scherp en kleurrijk.

Bij het kijken naar een 3D film als Gravity is de hemel prachtig zwart met heldere witte sterren. De opnamen van de Hubble, de Space Shuttle en de aarde beneden zijn adembenemend en zo heb je jouw eigen 3D-Imax aan huis. Een film als Gravity heeft totaal geen impact op een TV van 60", want dan blijf je maar een buitenstaander, maar met deze projector op het grote doek, wordt je helemaal in de film gezogen en beleef je de spanning heel intensief, alsof je het zelf hebt meegemaakt. Films als Transformers of X-Men zien er in 3D fantastisch uit en het scherm is dan net een open raam waar alles in en uit komt vliegen met al die special effects voor je neus.

Als 3D fotograaf zul je deze projectors natuurlijk zeker gaan waarderen, want met de analoge look van de SXRD panelen, totaal geen pixelstructuur, het bereik in het zwart en de diepte (niet stereoscopisch) die hij daarmee creëert, de rust, scherpte en het kleurrijke geheel, dit alles maakt het echt tot een genot om zo je eigen 3D opnamen te kunnen bewonderen. Helaas doet hij het Shutter 3D alleen in 1080P, natuurlijk ook als je passief 3D doet via een Polarisator systeem. Een review daarover vind je hier: Passieve 3D met Polarisators
Maar voor diegene die hun 3D foto's in 4K willen vertonen in passieve 3D via 2 projectors, kunnen dit natuurlijk wel in de volle resolutie van 4096x2160 met deze projectors doen.

Voor het standaard Shutter 3D, krijg je bij deze projectors geen 3D brillen meegeleverd, maar wel zit de RF 3D Transmitter ingebouwd. De Sony 3D brillen moet je apart bestellen, maar dan raad ik eigenlijk eerder de Xpand 3D brillen aan van Mediasluis, om echt alles uit het 3D te halen.
Voor een review van deze brillen kun je hier terecht: Review van de Xpand Lite X105 RF en IR 3D brillen

* Ook bij deze projector adviseer ik weer om bij het kijken naar 3D geen sfeerverlichting te gebruiken. Omgevingslicht dat niet meeflikkerd met het 3D Shutter Systeem werkt als referentiepunt en maakt de 3D Shutter merkbaar en storend, in tegenstelling tot het licht dat van het scherm afkomt en de kamer oplicht, maar wel met deze frequentie meeflikkerd en dus niet stoort.

Gamen en Lagtime

Dit is natuurlijk ontzettend interessant voor wie wilt gamen op een groot formaat scherm in een hogere resolutie. Deze projectors zijn hier snel genoeg voor en verwerken het beeld in 35 Milliseconde als je de Input Lag Reduction Aan zet. Laat je deze Uit staan voor een betere video bewerking dan meet ik een Lagtime van 117Ms. In 4K staat deze automatisch aan, want deze projectors hebben de volledige processor van 13,5Gb nodig om het beeld in 4K/60P te kunnen vertonen in 10 Bit op 4:2:0.

35Ms is behoorlijk snel en geeft bij;
24fps een vertraging van 0,8 beeldje per seconde.
30fps een vertraging van 1,1 beeldje per seconde.
50fps een vertraging van 1,8 beeldje per seconde.
60fps een vertraging van 2,1 beeldjes per seconde

117Ms geeft bij;
24fps een vertraging van 2,8 beeldjes per seconde.
30fps een vertraging van 3,5 beeldjes per seconde.
50fps een vertraging van 5,9 beeldjes per seconde.
60fps een vertraging van 7,0 beeldjes per seconde

Heb je nog steeds last van vertraging bij het gamen let er dan wel even op het volgende:
- Je wint al wat snelheid door het beeld van de spelconsole niet eerst door de receiver te laten lopen, maar rechtstreeks aan te sluiten op de projector en alleen de audio apart naar de receiver te laten lopen.
- Zet de Spelconsole ook gelijk met de standaard resolutie van de projector, zodat de computer of de projector deze niets extra hoeft om te rekenen.

Het gamen ziet er op het grote doek natuurlijk geweldig uit met deze projector. Het dynamische plaatje komt ook tijdens het games terug en alles spat van je scherm en zuigt je helemaal in het spel. Als je geen 4K spellen speelt maar gewoon in 1080P en snelheid speelt geen echte rol, dan is het wel mooier om dit gewoon in de filmstand te blijven doen met de Input Lag Reduction Uit en beleef je het spel als in een film. Het PS4 spel Horizon ziet er op het grote scherm met alle diepte die de projector geeft ongelooflijk indrukwekkend uit en zuigt je helemaal in deze wereld. Bettlefront II met deze dynamische kwaliteit brengt je compleet in de Star Wars wereld en een Racegame op het grote doek doet je haast vergeten dat je niet echt in een auto zit.
In 4K heb je natuurlijk een nog gedetailleerdere wereld waarin je dit alles kunt beleven met 60fps.

Ook in 3D is gamen met de Sony VPL-VW360ES en Sony VPL-VW260ES nog steeds te gek, al heb je hiervoor alleen wat oudere games. Hiervoor zet ik dan de PS3 weer even neer, omdat 3D op de nieuwere consoles een ondergeschoven kindje is, al is dit met de komst van PSVR wel begrijpelijk natuurlijk. Maar levensgroot vliegen met de ruimtevaartuigjes van Wipeout in 3D blijft supercool. Je wordt er helemaal ingezogen en het bepalen van afstanden is in 3D erg goed te doen. Ik heb hiervoor nog een stapeltje oude titels die in 3D waren geleased, zoals Prince of Persia, Tron enz.

Maar goed,... laten we eens kijken op welk scherm je dit het beste kunt doen allemaal.

Projectiescherm aanbeveling

Nou dit is een moeilijk onderdeel voor deze projector. In principe heeft hij genoeg licht om een 128" scherm te vullen en misschien wel groter, met een prachtig dynamisch plaatje en dat doe ik hier ook gewoon. Het punt is alleen dat je deze projector waarschijnlijk niet alleen om zijn geweldige 2K prestaties aanschaft. Het is immers een Native 4K projector en dat is waar je waarschijnlijk ook deze review voor leest.
Voor 4K met HDR zou je eigenlijk niet groter moeten gaan dan een fixed frame van 108" met 240cm breedte. Zo hou je een mooie dynamiek met HDR en geven de reflecties ook gewoon genoeg licht om overtuigend over te komen.
Ook voor 3D zou ik aanraden om op of onder dit formaat te blijven, gezien je nogal wat licht kwijtraakt met het shuttersysteem en de filters in de bril.

Zelf heb ik hier meerdere schermen en wissel ik zo nu en dan om, maar dit doe je thuis normaal gesproken niet. Je kunt natuurlijk wel het beeld verkleinen als je 3D of 4K met HDR gaat kijken. De projector heeft hier een zwartniveau voor dat donker genoeg is. Je ziet de balken rondom nog wel, maar het is niet zo heel storend meer. Voor de Sony VPL-VW360ES is het in en uitzoomen en plaatsen wat makkelijker met de Lens Memory, omdat je dit eenmalig instelt en daarna met een druk op de knop kunt doen, maar bij de Sony VPL-VW260ES is deze mogelijkheid van Lens Memory er niet en dan is het in of uitzoomen, netjes plaatsen met de Lens Shift en iets focussen wat omslachtiger. Al kun je dit wel gewoon elektrisch doen, maar het vergt steeds wat tijd, ook om het weer terug te plaatsen.

Kies je voor het 2K materiaal toch voor een buitensporig groot scherm, zorg er dan wel voor dat je niet ook te dichtbij moet zitten, want 2K is met zijn 1920x1080 pixels niet zo heel erg gedetailleerd als jij je neus er bovenop hebt. Ik vind dat je met 2K wel al op een afstand van 1.1x van de schermbreedte kunt zitten, maar dit scheelt echt per persoon. Waar zit je normaal in de bioscoop? Sommigen willen het liefst op 2.5x van de schermbreedte zitten. Denk er wel aan dat als je het beeld te veel uitrekt, je het dynamische kwijtraakt en licht niet echt meer straalt. Dan heb je wel een imposant formaat beeld, maar spat het niet meer van de kwaliteit en daar koop je deze projector toch voor.
Je gaat ook een flinke uitgave doen als je naar een enorm formaat scherm gaat, want die prijzen krijgen soms bij elke afgeronde meter even een piek omhoog.

Zowel de Sony VPL-VW360ES als de Sony VPL-VW260ES zijn Native 4K projectors en om deze resolutie volledig te benutten, is het heel belangrijk dat het schermmateriaal volledig structuurvrij is. Om deze reden verkoop ik al geruime tijd het HD Progressive 0.9 materiaal van Da-Lite, dat ze samen met Joe Kane hebben ontwikkeld, om een zo neutraal mogelijk beeld neer te zetten qua kleur en dit met een zeer brede kijkhoek en 100% structuurvrij. Toen ik dit materiaal mocht uittesten zag ik meteen een drastisch verschil in details en scherpte, zelf bij 2K. Ook hebben ze het HD Progressive 0.6, met dezelfde voordelen, maar dat het zwart nog meer verdiept en omgevingslicht wat meer wegdrukt, waardoor dit in een lichte omgeving erg goed werkt. Dit HD Prog 0.6 lijkt enorm op het materiaal dat ze in de Dolby Cinema theaters gebruiken om het zwart te verdiepen. Het neemt natuurlijk wel wat meer licht weg, dus dit kun je niet bij een te grote maat gebruiken. Projecta mag dit nu ook gewoon vanuit Nederland verkopen, maar alleen in hun beste kwaliteit ombouw, en hierdoor hoeft dit niet meer via Amerika overgevlogen te worden, met een wachttijd van 6 weken en is nu gemiddeld in een week klaar. Elektrisch moet dit materiaal via Tabs gespannen worden, om het doek mooi strak te houden en is het voor sommigen wat prijzig, maar een fixed frame variant is verrassend betaalbaar, zeker voor dit materiaal.
Lees meer hierover in deze review: Projecta (Da-Lite) HD-Progressive van Joe Kane
Een mooi assortiment van deze schermen vind je HIER

Nu zijn dit projectors met een elektrische lensbediening en zo kun je tijdens het kijken naar een 2.35:1 film op je 16:9 scherm er voor kiezen om het beeld netjes elektrisch naar de onderkant van je scherm te laten zakken en dit naderhand weer omhoog te liften. Zo heb je geen balk onderin en heb je het beeld lekker op je schoot. Een 2.35:1 formaat film oogt namelijk al snel wat klein ten opzichte van een gevuld 16:9 scherm. Bij de VW360ES kun je dit in de Lens Memory zetten om lekker snel te wisselen met een druk op de knop.
Zo geeft de VW360ES je dus nogal wat extra mogelijkheden in de keus van je schermverhouding, zonder het al te omslachtig te maken. Zo kun je makkelijker voor een Cinemascope formaat scherm gaan. Tijdens een 1.78:1 film zoom je gewoon in zodat het 16:9 formaat precies tussen je boven en onderkader valt. Je hebt dan links en rechts wel een balk, maar dit vind ik met een 1.78:1 film op een Cinemascope scherm minder storend, dan wanneer je die balken boven en onder hebt tijdens een 2.35:1 film op een 16:9 scherm. Het komt natuurlijk allemaal neer op smaak, maar voor mij oogt het visueel breed en bevrijdend. Ook kun je als je alleen bent en je lui op een bank ligt links van je Cinemascope scherm tijdens een 16:9 of 4:3 formaat film het beeld lekker naar links toe shiften op je dan veel te brede scherm, zodat het lekker voor je neus staat. Dit zet je allemaal in je Lens Memory en roept dit met een druk op de knop op. Lang leve de Lens Memory.

Garantie

De garantie voorwaarden van Sony op zowel de Sony VPL-VW360ES alsook op de Sony VPL-VW260ES is ontzettend goed en geeft je een zeer veilig gevoel, omdat Sony hiermee zelf ook laat zien dat ze vertrouwen heeft in haar eigen product. 

Deze projectors worden bij Mediasluis verkocht met 3 jaar Prime Support (Repair, Helpdesk and Logistics) en 1 jaar of 1000 uur op de lamp. In de gehele periode van 3 jaar blijft Sony voor je klaarstaan met hun zorg via Helpdesk. En zodra er een probleem opduikt en er iets met de projector aan de hand mocht zijn, lost Mediasluis dit samen met Sony voor je op. De projector wordt dan netjes bij je thuis opgehaald en na reparatie weer netjes teruggebracht en dit geheel gratis. Ben je de doos kwijt of heb je geen plaats om deze 3 jaar te bewaren, dan kun je dit aangeven en sturen ze je eerst nog even een nieuwe doos toe voor het vervoer daarna. Zodra je de projector hebt klaarstaan, geef je dit aan en halen ze hem op en brengen hem later na reparatie en of vervanging van onderdelen weer netjes bij je terug.

In de eerste week wordt er natuurlijk zelfs gewoon een geheel nieuwe projector naar je toegezonden voor omruil van de eerste. Al zal dit bij aankoop via Mediasluis niet snel nodig zijn, omdat wanneer er iets mis zou zijn, dit natuurlijk bij de eerste Controle check, Panel Alignment en ISF-kalibraties al ontdekt zal worden en de projector dan al zal worden omgeruild, nog voor je hem volledig ISF-gekalibreerd voor alle modes in ontvangst neemt.

Tevens heb je bij aankop van deze projectors bij Mediasluis recht op gratis her-kalibraties op de 200, 600 en 1200 lampuren, plus bij aankoop van een nieuwe lamp (Bij Mediasluis) na 200 uur.

Conclusie.

Deze Sony giganten zien er zeer professioneel uit, zijn het zonnetje in huis en geven alles nog wat mooier weer. Als er licht moet schijnen dan oogt het ook echt zeer stralend. Dit combineren ze met een zeer diep zwartniveau. De VW360ES doet dit nog net wat meer. De projectors zijn in de Low Lamp Mode erg helder, maar ook lekker stil. De combinatie van helder licht en diep zwart benut Sony nog eens extra met het dynamische beeld dat hun projectors altijd al geven en creëert hiermee echt een DLP look, zowel in de lichte partijen, maar trekt dit ook gewoon verder door in de donkere scénes, waar DLP normaal achter blijft. Dit met een zeer schoon beeld, zonder enige ruis en met een enorme pixeldichtheid. Alles oogt alsof je gewoon vanuit een raam naar buiten kijkt. Al zou je voorlopig voornamelijk alleen maar Blu-Ray's kijken, dan nog zijn dit projectors die een upgrade waard zijn. Hierbij zorgt de Motionflow van Sony zoals altijd dat het beeld zeer vloeiend wordt verwerkt en geeft de Reality Creation een ongelooflijk gedetailleerd beeld, ook voor Blu-Ray's en DVD's.

Nu betreft het hier de Native 4K instappers van Sony, maar vergeet dat woordje instapper maar snel, want het 4K beeld ziet er gewoon zeer overtuigend uit, met zeer veel detaillering op het scherm, wat bv. ook fotografen zal aanspreken die hun foto's in 4096x2160 kunnen bewonderen. Vooral ook omdat dit SXRD projectors zijn, wat het beeld toch al zeer analoog doet overkomen. Het HDR bij 4KUltraHD films voegt nog meer dynamiek toe aan het 4K beeld en alles ziet eruit alsof je het vanuit een raam naar buiten bekijkt. Ook het 3D is gelukkig gewoon gebleven bij deze serie projectors waar veel mensen nog steeds blij om zijn en ziet er ook fantastisch uit. En ook voor gamers is de VW260ES nu een mooie en misschien betaalbare projector die de gamebeleving nog intenser zal maken met een mooie snelle beeldverwerking.

Beide projectors hebben zelfs een elektrische lensbediening dat plaatsing zeer gebruikersvriendelijk maakt en de VW360ES heeft hier ook nog eens die makkelijke Lens Memory voor, om met een druk op de knop lekker snel te kunnen wisselen van beeldverhouding op een eventuele cinemascopescherm.

Vooral de VW260ES zie ik als een projector die het in een woonkamer zeer goed zou kunnen doen, met name door het dynamische plaatje en de haalbare prijsstelling. Goede verduistering geeft altijd winst natuurlijk, maar zelfs als je het overdag niet helemaal als een batcave kunt krijgen zul je al goed met deze projectors kunnen kijken en haal je 's avonds als het donker is echt alles uit de kan. De VW 360ES doet alles net met wat meer diepte en gemak. Die extra diepte zul je in een wat lichtere omgeving misschien wat minder snel gaan zien.

Deze projectors zijn echte alles kunners en zullen je voor lange tijd veel plezier en gemak bezorgen. Wel zullen ze je van de bioscoop thuishouden, omdat het er bij je thuis gewoon veel spectaculairder uitziet, dan in menig theater.
Als je geïnteresseerd bent in deze projector kun je terecht bij Mediasluis.

Sony VPL-VW260ES/VPL-VW360ES vs JVC DLA-X5900/DLA-X7900

Nu zijn de Sony VPL-VW260ES (Foto 1) en Sony VPL-VW360ES (Foto 2) zeer overtuigende Native 4K projectors en die al het andere materiaal ook nog eens ongelooflijk goed neerzetten. Zijn er dan projectors die in de buurt komen van deze prestaties? De enige projectors die dit gelijkwaardig doen zijn momenteel de JVC DLA-X5900 (Foto 3) en JVC DLA-X7900 (Foto 4). De Sony projectors zijn wat groter als de JVC projectors en beiden ogen op hun eigen manier behoorlijk professioneel. Zowel beide Sony projectors, alsook beide JVC projectors zijn in het zwart alsook in het wit leverbaar. Sony heeft zijn aansluitingen aan de linker zijkant zitten (Van voor gezien), terwijl JVC dit aan de achterkant heeft zitten. De advies verkoop prijs laat een grotere ruimte tussen de merken en modellen zien, maar in de praktijk kost de X5900 een stuk minder dan de VW260ES en de X7900 ligt er eigenlijk maar net ietsje boven. Voor de Sony VW360ES moet je wel echt wat meer neertellen en dit is meteen de tussenliggende stap richting de VW550ES. De VW360ES geeft net wat meer diepte in het gehele plaatje ten opzichte van de VW260ES, met een nog dieper zwart in de donkere scénes. Tevens krijg je bij de VW360ES Lens Memory (Zie review hierboven) wat voor extra gemak zorgt. De JVC X5900 en X7900 hebben deze automatische lensbediening trouwens ook en allebei met Lens Memory.  De DLA-X5900 van JVC heeft net als beide Sony's een lensdop om de lens af te dekken, maar de DLA-X7900 heeft een automatische elektrische lensafdekking wat er zeer professioneel uitziet.

Vergelijken we de JVC X5900 met de VW260ES, dan ligt het native zwartniveau van beiden, als je de Iris van de DLA-X5900 uitzet, in de zeer donkere scénes vrijwel gelijk en geloof me, dit zwartniveau is erg indrukwekkend. Zet je de Iris van de X5900 Aan dan komt deze wat dieper. Zodra er meer lichtere voorwerpen in het beeld komen verdwijnt dit voordeel vrij snel en komen ze vrij gelijk uit. Bij gemiddelde scénes is het zwart op de Sony VW260ES al snel wat dieper. Maar goed, je betaald wel echt een heel stuk minder voor een DLA-X5900 van JVC en wat je er dan voor krijgt is heel indrukwekkend.
Een review van zijn voorganger vind je hier: Review JVC DLA-X5500 / JVC DLA-RS420
De nieuwe serie heeft nu wel een nog betere e-Shift 5 en bewegingen zien er nog vloeiender uit, maar voor de rest zijn ze hetzelfde, al heeft JVC nu wel de prijs laten zakken.

De DLA-X7900 van JVC die eigenlijk veel dichter bij de VW260ES zit qua prijs gaat wel echt een stap verder dan de DLA-X5900 in zijn native zwart. Deze laat namelijk in zeer donkere scénes, zonder gebruik van zijn Iris een veel dieper zwartniveau zien dan de Sony VW260ES en met Iris gaat dit nog eens een stap verder, maar toch ga je ook hier merken dat bij de lichte scénes, beide projectors vrijwel dicht bij elkaar liggen in het zwartniveau. Het beeld van de Sony projectors is wel dynamischer waardoor licht in veel scénes echt meer licht lijkt te geven. In gemiddelde niet zonnige scénes zijn donkere lijntjes en schaduwen wel veel dieper op de JVC X7900 en lijkt het beeld daardoor ogenschijnlijk scherper. Dit komt omdat dunne lijntjes door het native zwart van de JVC en de werking van de automatische Iris extra worden aangetrokken en daardoor gewoon dieper zijn. Maar is het gemiddelde beeld wat lichter, dan popt Sony er opeens veel meer contrast uit en steken donkere partijen veel dieper af tegenover de meer oplichtende partijen. Ik heb zeer veel films nagelopen met de JVC DLA-X7900 en de Sony VW260ES en het blijft nog steeds moeilijk om te bepalen welke projector mijn voorkeur heeft, omdat ze elk hun eigen talent hebben waarmee ze eruit springen. Is het beeld wat donkerder, dan spat de JVC van het doek met zijn diepere bereik in het native zwartniveau, waardoor een sterrenhemel veel dieper is terwijl de sterren hier wel nog feller van afspatten. Worden de scénes lichter, dan triomfeert de Sony met het dynamische beeld en ziet het zwart er vrijwel net zo diep uit, maar licht schijnt dan wel meer op de Sony, ondanks dat de JVC een hoger lampvermogen heeft. Het algehele plaatje van een zonnige dag ziet er wel wat lichter uit op de JVC, zeker als je beide projectors in de High Lamp Mode zet. Sony weet in zo'n scene wel gewoon een enorme dynamiek neer te zetten, zodat het beeld er veel contrastrijker en meer 3D uitziet, alsof het SDR als zijnde HDR wordt neergezet met een groter verschil tussen zwart en wit. De Sony projectors hebben duidelijk een hoger Ansi Contrast. Hier heb ik geen meting voor gemaakt, want wil je dit goed doen dan dien je dit eigenlijk in een volledig licht absorberend zwart velours tunnel te meten, maar het is duidelijk te zien. Het geprojecteerde beeld van de Sony oogt bijna alsof het scherm licht van zichzelf geeft, alsof je naar een enorme TV kijkt. Hierdoor blijft de VW260ES in een lichtere omgeving wat langer staande. Terwijl de DLA-X7900 van JVC, hoe helder hij ook is en waardoor je wat groter zou kunnen projecteren, dit beeld toch meer als geprojecteerd film oogt, maar dan wel met een zeer indrukwekkend en massief zwart. Beiden zijn zeer spectaculair en beiden doen je met verbazing blijven kijken, maar wel anders en met elk hun voordeel in de andere richting.

Als het kiezen hier al moeilijk is hahaha,... de VW360ES trekt alles met zijn Iris systeem nog wat dieper aan en verkleint de voordelen die de DLA-X7900 van JVC heeft nog wat meer, ook vanwege de Lens Memory die ook deze Sony heeft, maar daar betaal je wel weer extra voor. Nu kijken we zelf meestal, of met deze VW360ES van Sony die voor mij met de Iris wel echt winst geeft, of met de DLA-X7900 van JVC. Dit wisselt vaak en nog steeds heb ik geen favoriet. Is ook niet gek, want zelf blijf ik altijd met een vergelijkend oog kijken, maar mijn gezin doet dit niet. Als ik dan weer eens de andere projector gebruik, hebben zij dit (zonder om te kijken) meestal niet eens door.

Zowel Sony als JVC hebben de mogelijkheid van Frame Interpolatie en geven hier allebei een andere naam aan. De Motionflow is op de Sony projectors altijd al ontzettend goed geweest en dus ook op deze Native 4K projectors, al werkt deze in 4K bij Sony niet en bij JVC maar deels. Alleen is Sony hier met zijn Motionflow zeer content en heeft hier verders niet nog meer vooruitgang in geboekt. JVC was hier met zijn Blur Reduction altijd wat minder in, maar is niet stil blijven staan en verbeterde dit bij vrijwel iedere nieuwe release weer wat en heeft hier uiteindelijk juist nu veel vooruitgang mee geboekt. Zoveel, dat het Sony nu overtreft, met een nog vloeiender beweging van het beeld. Dit zie je voornamelijk goed wanneer je films kijkt met ondertitels. De bewegingen die achter de stilstaande letters plaatsvinden veroorzaken vaak wat veegjes daartussen en nog steeds bij Sony, maar deze zijn nu op de JVC nauwelijks nog aanwezig.

Als 3D helemaal jouw ding is, dan is het wel fijn te weten dat zowel de Sony's als de JVC's zeer goed 3D kunnen projecteren. De JVC projectors doen dit net iets lichter in combinatie met hun eigen 3D Bril, maar de Sony's daarentegen zijn voor 3D mooier te kalibreren naar een ISF standaard en ogen kleurrijker en projecteren het 3D beeld met meer rust, diepte en dynamiek. Dit kunnen ze beiden best op een 120" scherm, maar over de lange termijn liever toch op een wat kleiner formaat scherm tot zo'n 2.40 meter breedte, zoals besproken is in het 3D gedeelte van deze review. Sony heeft de 3D RF Transmitter ingebouwd zitten en JVC levert dit als accessoire, maar niet zo duur gelukkig. Ook krijg je bij beide merken geen 3D brillen mee. De Sony brillen kosten wat minder en kun je ook van derden gebruiken, zoals de Xpand YOUniversals die het 3D nog mooier kunnen maken, terwijl andere 3D brillen op de JVC projectors minder goed bruikbaar zijn vanwege de geroteerde polarisatiefilters en je dus echt op de JVC brillen aangewezen bent, die overigens wel zeer goed combineren, maar wat meer prijzig zijn.

Zowel de Sony als de JVC zijn beiden LCoS projectors en ogen hierdoor zeer transparant en analoog. De Sony SXRD Panelen zijn alleen wel Native 4K terwijl JVC's DiLA Panelen Native 1080P zijn, waarmee ze met een e-Shift systeem 4K moeten produceren, door zeer snel de beeldchip diagonaal te verschuiven, waardoor je eigenlijk nooit volledig 4K haalt, maar eerder aan de 3K komt. Toch ziet dit er voor 4K film zeer goed uit en zie je eigenlijk niet eens zo heel veel verschil tussen Sony's Native 4K en JVC's e-Shift 4k. Wel vertoond JVC met deze techniek een soort fijn ruis in het beeld en oogt alles op de Sony zeer glad.
Vergelijken we 4K foto materiaal met Sony's Native 4K panelen en JVC's e-Shift 4K techniek, dan is Sony hiermee wel duidelijk gedetailleerder en is zo'n e-Shift 4K techniek niet toereikend om de meest fijne details, zoals haartjes, poriën en fijne rimpeltjes zo gedetailleerd uit te lichten. JVC komt wel ver en doet dit op zijn beurt weer beter dan Epsons 4K Enhancement techniek dat velen ook al deed verbazen, zoals op de Epson EH-TW9300, zie de reveiw HIER . Sony geeft nu eenmaal een daadwerkelijke Native 4K resolutie dat vooral met stilstaande beelden volledig tot zijn recht komt.

Bekijken we het HDR op beiden dat op de 4K UltraHD films is toegevoegd, dan spat dit er op de JVC's veel echt mooier vanaf en kunnen de Sony's hier toch niet bij meekomen. Zonlicht en explosies bv. doen echt zeer aan je ogen op de JVC en reflecties spatten van het scherm, meer dan dat het bij de Sony projectors doet. Met HDR is het verschil in dynamiek bij de JVC X7900, zoals dit met SDR bij de Sony projectors is tegenover de JVC projectors. Het beste is om de Sony projectors voor 4K HDR niet groter te laten projecteren dan rond de 2.30 of 2.40 meter breedte, terwijl de JVC's dat op een 2.80 meter breed scherm gewoon nog spectaculair doen. Voor beiden geld, dat het HDR vanuit de doos behoorlijk zaai is en dit bij de kalibraties enorm moet worden aangepast en verbeterd.

De kleurdiepte voor 4K gaat bij de metingen op de JVC DLA-X7900 echt verder dan op de Sony's en JVC's eigen X5900, vanwege de toevoeging van de DCI filter. Met een kleine aanpassing zet je de kleuren vrijwel perfect op DCI P3, al is er geen echte controle over de Luminantie bij een HDR kalibratie en spreek je hier niet over ISF, maar met wat ervaring kom je een heel eind. Het verschil met het CMS aan of uit is dan na de kalibratie wel enorm veel beter. Op de Sony's kun je niet zoveel doen met het CMS en ziet het er beter uit als je deze uit laat staan voor 4K. Sony gebruikt geen DCI filter maar komt met zijn TRIluminos Color techniek gewoon zeer goed mee en beiden ogen zeer mooi qua kleur in 4K. Sony verwerkt het 4K met 13,5Gb 10Bit 4K/60P 4:2:0, terwijl JVC dit kan doen met 18Gb in 12Bit 4K/60P in 4:4:4. In de praktijk spelen ze beide de 4K UltraHD Blu-Ray's met HDR10 gewoon zeer goed af.

Als laatste wilde ik wel nog even vermelden dat Sony's garantie veel beter is. Als er problemen verschijnen, komen ze de projector aan huis ophalen en na reparatie weer thuis brengen. Deze service hou je gewoon 3 jaar lang. In de eerste week komen ze de projector zelfs omruilen voor een nieuwe. Dit geeft wel een stukje warmte en straalt echt klasse uit. Hopelijk wordt dit voorbeeld snel gevolgd door anderen, maar vooralsnog geeft JVC deze service niet en krijg je tevens maar 2 jaar garantie.

Je hebt gemerkt dat je echt het best kunt komen vergelijken om te zien wat het beste bij je past, maar wat het uiteindelijk ook wordt, je zult hoe dan ook zeer tevreden zijn met je projector en iedereen met grote ogen doen verbazen.

Sony VPL-VW260 vs Optoma UHZ65

Voor het bedrag dat je neerlegt voor de Sony VPL-VW260ES een Native 4K projector van Sony, heb je ook een Optoma UHZ65 4K DLP Laser projector, waarvan je hier een review kunt vinder: Review van de Optoma UHZ65 4K DLP Laser Projector

Dat Sony met zijn VW260 een Native 4K projector op de markt heeft gezet is natuurlijk een hele prestatie. Optoma zet met de UHZ65 4K Laser projector vanwege zijn Laser lichtbron natuurlijk ook een hele prestatie neer, want bij Sony betaal je echt een stuk meer voor een Sony VPL-VW760ES Laser 4K model, al is dit dan wel weer een Native 4K van een veel hoger niveau. Maar even tussen deze twee net onder de €5000 modellen,... De VW260ES van Sony heeft dan wel geen Laserbron, maar zijn lamp gaat in Low Lamp Mode wel even 6000 uur mee (volgens de specificaties) en geeft in Low Lamp Mode meer licht en is veel stiller dan de UHZ65. Wel heeft deze projector dan natuurlijk wat vaker onderhoud nodig voor het verwisselen van de lamp en het verschonen van het filter en dit hoeft bij de UHZ65 Laserprojector niet. Een lamp wordt ook veel sneller donkerder dan een Laserbron wat bij Laser in het begin nog geen rol speelt en zeker zijn voordeel heeft. Maar ook zo'n Laserbron wordt naar gelang hij zijn uren bereikt wel steeds donkerder en dan heb je bij het plaatsen van een nieuwe lamp op de VW260ES projector wel steeds weer een zeer heldere projector en ligt het voordeel op de langere termijn opeens bij de lamp. Ook de Laser lichtbron wordt namelijk mettertijd wel ook donkerder en deze kun je niet vervangen voor een nieuwe heldere versie.

Ondanks dat de VW260ES meer licht geeft in zijn Low Lamp Mode, is hij wel stiller dan de UHZ65 (In de meest optimale videostand na ISF-kalibratie). In High Lamp Mode maakt hij wel net wat meer geluid, al is dat echt alleen een heldere blaas wat je hoort. Tijdens het kijken naar een film heb je daar geen last van, want dit gebruik ik voor 3D en 4K HDR ook en het valt me eigenlijk niet eens op. Wel geeft de VW260ES dan een behoorlijke bak met licht natuurlijk, ook ISF-gekalibreerd.

Het eerste wat opvalt is natuurlijk dat de Sony VW260ES veel groter overkomt dan de Optoma UHZ65. Misschien dat dit een issue is bij het kunnen plaatsen in je kast. Koop je de VW260 in het wit dan lijkt dat verschil zelfs nog wat groter, want dat heb je nu eenmaal met wit vs zwart. Voor aan een plafond is de mogelijkheid om een witte projector te kiezen wel weer aantrekkelijker. De Optoma UHZ65 heeft die keuze niet en is er alleen in het zwart. De UHZ65 heeft zijn koeling aan de zijkanten links en rechts en kan dus niet ergens in geschoven worden. De VW260ES ademt in en uit aan de voorkant en om de lens en kan dus wel wat ingesloten zitten. Wel is het dan handig als hij voor de elektronica van achteren nog wat kan ademen.

Het gemak van het plaatsen ligt daarentegen weer bij de Sony, want de VW260ES heeft een zeer ruime Zoomlens met een zeer ruime Lens Shift en dit alles, inclusief het focussen, kun je volledig elektronisch bedienen met je afstandsbediening. Op de UHZ65 moet dit met de hand. Voor het focussen gebruik ik als ik alleen ben, bij handbediening, gewoonlijk een telescopische verrekijker waarmee ik tot op de pixel nauwkeurig kan scherpstellen. Het zoombereik is van de UHZ65 ook minder inclusief de groothoek, dus deze projector moet iets verder staan om dezelfde grootte te behalen op je scherm.

Kijken we naar het verschil in beeldkwaliteit, dan zie je meteen dat de VW260ES een enorm diep en dynamisch plaatje op het scherm tovert dat van een veel hoger niveau is. De VW260 komt met zijn zwartniveau minstens 2x zo diep met de UHZ65 op Dynamic Black 2 en geeft tegelijkertijd een stuk meer licht. Dit is aan alles terug te zien. In lichte scenes steken voorwerpen veel meer af met de VW260ES dan met de UHZ65, ook al is de UHZ65 een DLP projector en stond DLP voorheen altijd garant voor een dieper contrast bij lichte scénes. Tegenwoordig is dit flink ingehaald door de LCD en LCoS techniek. Dit zie je bijvoorbeeld duidelijk bij een scene met een maïsveld waarbij er op de achtergrond stuntfietsers door de lucht vliegen en bij de heldere lucht met witte wolkjes. Op De Sony VW269ES komt dit allemaal veel meer los van mekaar. Ook bij de dak scene van Batman Dark Knight is het beeld op de VW260ES minstens 2x zo dynamisch als dat van de UHZ65. Zwart is echt veel dieper en het licht spat van het scherm, iets wat Sony behoorlijk goed kan. Een sterrenhemel is met de VW260ES ook ongelooflijk diep, bijna zo diep als dat de JVC DLA-X7900 dat doet, terwijl de sterren veel helderder zijn dan op de UHZ65, zoals je dit in de openingscene van de Dark of the Moon van Transformers goed kunt zien.
Sony heeft gewoon dynamiek alsof je er zelf bij bent. Alsof je met al je SDR materiaal toch naar HDR kijkt.

Met 4K is dit verschil nog groter. De Optoma UHZ65 oogt behoorlijk transparant, maar de Sony VPL-VW260 doet dit zelfs nog meer en met een diepere zwart en extra veel licht vanwege het HDR en zo heeft de VW260 een veel grotere diepte tijdens HDR. Wel moet ik vermelden, dat dit bij de Sony VW260ES vanuit de doos zeker niet het geval is, maar je koopt zo'n apparaat in dit prijsniveau natuurlijk niet zonder een ISF-kalibratieservice, die je er bij Mediasluis gewoon bij krijgt en na afstelling voor HDR ziet het er op de VW260ES zeer goed uit. Licht geeft 2x zoveel licht terwijl het zwart 2x zo donker is. Alles oogt zeer realistisch op de VW260 en de UHZ65 heeft hier het nakijken.
De resolutie en scherpte voor 4K film is wel bijna gelijk en oogt ook op de UHZ65 ongelooflijk scherp. Bij het projecteren van 4K foto's ga je wel wat verschil zien, vooral als je bij het scherm gaat staan. De Sony laat met zijn Native 4K paneel dan net wat meer details zien dan dat de UHZ65 kan doen. Het diepere zwart helpt deze details nog eens meer uit te diepen. Als je op de UHZ65 in de verte wat priegelende dingetjes ziet, dan kun je op de VW260ES net beter zien wat het precies moet voorstellen. streepjes wat eigenlijk paaltjes zijn enz. Dit komt omdat de UHZ65 wel de volledige 4K resolutie haalt, maar dat wel met een 4K Shifting systeem moet doen en het dus in delen opeenvolgend samenvoegt. De Sony VW260 heeft een native 4K paneel en vertoont dit dus zeer stabiel. Heel af en toe bv. op de 4K foto's lijken sommige dingen op de UHZ65 opeens wat scherper, maar op een meer digitale manier en ziet dat er op de VW260ES altijd natuurlijker uit.
Ook de kleurdiepte gaat op de VW260ES tijdens 4K veel dieper en oogt hierdoor veel mooier, want deze gaat meer richting DCI P3, wat we in de bioscoop al een tijd gewend zijn om te zien. Terwijl dat op de UHZ65 opeens wat flets overkomt, omdat deze niet veel verder reikt dan de REC709 kleurdiepte. Huid ziet er op de VW260ES bijvoorbeeld natuurlijker en echter uit. Jammer, want ik vind de kleur van een DLP projector vaak juist erg mooi en had dit op de UHZ65 graag in P3 gezien.
De 4K UltraHD Blu-Ray van Batman vs Superman is tussen beiden een wereld van verschil. Op de VW260ES oogt alles veel echter, ronder, gladder en scherper. De scene in de regen 's avonds ziet er op de VW260ES zeer realistisch en echt uit. Licht reflecteert echt. Hun pakken zijn duidelijk nat en glimmen echt met de weerkaatsende verlichting hierop. Dit alles oogt met de UHZ65 opeens behoorlijk saai. Explosies komen heel echt over op deze Sony VW260 en blijven wat meer plakken op de UHZ65.

De Sony VW260 speelt gewoon 3D Blu-Ray films af en doet dit na een ISF-kalibratie en in combinatie met de tegen ghosting afgestelde Xpand YOUniversal 3D brillen ongelooflijk mooi met een zeer diep en dynamisch plaatje in een rustige stereoscopische wereld. De UHZ65 speelt deze films met Frame Packing 3D niet af en kan alleen via de PC voor 3D worden aangestuurd.

Voor serieuze gamers ligt de voorkeur waarschijnlijk meer richting de Sony VW260 gezien het verschil in lagtime.
De UHZ65 heeft namelijk een lagtime van 75 Ms met PureMotion op Uit.
De VW260ES heeft een lagtime van 35 Ms met Lag Reduction op Aan.
Als de andere voor's en tegen's geen grotere rol spelen tenminste, want gamen is op beide projectors behoorlijk spectaculair.

Ik kan mij zo voorstellen dat de UHZ65 voor musea en voor op scholen wel echt handiger is dan de VW260ES, vanwege het lagere onderhoud. In zo'n omgeving die qua licht meestal niet compleet gecontroleerd kan worden valt het voordeel van Sony's zeer diepe zwartbereik ook een beetje weg en zie je in zo'n lichtere omgeving tijdens de donkere scénes bij de Optoma UHZ65 de schaduw details veel beter, omdat deze lichter zijn.

De Optoma projectors zijn bij Mediasluis te koop met de volledige ISF-service voor 2K SDR, 3D en 4K HDR, inclusief gratis her-kalibraties.

Zomeractie: nu met gratis UBP-X1000ES 4K UltraHD Blu-Ray speler.

Momenteel heeft Sony deze zomer een actie en levert de VPL-VW260ES, VW360ES en VW550ES nu met een gratis UBP-X1000ES 4K UltraHD Blu-Ray speler ter waarde van €850